Maḓi kanzhi ha ambiwi musi hu tshi ambiwa nga ha u bveledza nguluvhe, fhedzi ndi tshithu tsha ndeme vhukuma ngauri ndi tshone tshine tsha vha uri tsho fara muvhili ngauri aya fha mutakalo. Afha mutakalo wa vhuḓi, maḓi avhuḓi a u nwa a fanela u dzula ahone hune ha vha na nguluvhe tshifhinga tshoṱhe, uri dzi kone unwa dzi sa kaṱudzwi.
Vhundeme ha maḓi, mutsho na zwipiḓa zwa u bveledza zwi fanela u sedziwa musi u tshi khou sedza zwine nguluvhe ya funa zwone.
©Glenneis KrielNipple drinkers helps to reduce water wastage.Maḓi afanela u dzula atshi khou kaliwa zwifhinga zwoṱhe. Tshiko tsha maḓi ndi tshone tshine tsha sumbedza vhundeme na uvha maḓi avhuḓi,hunga vha madamuni, a masipala kana a u tou gwiwa. Hezwi zwi tevhelaho zwi fanela u sedziwa:
Zwa u lafha Zwitzhili: u lafha Chlorine treatment zwi ya tendelwa arali zwitzhili zwo ḓalesa. U fanela u humbula uri maḓi ane avha uri ana mashika na vhanwi vhao vha ya wana zwitzhili, zwino ndi zwa vhuḓi u dzulela u a kulumaga.
Acidity: pH ya maḓi i fanela uvha vhukati ha 5 na 8. Tshinwe na tshinwe tshine tsha vha nnṱha ha hafha zwi nga kwama u nwiwa ha maḓi kana zwine zwa vha fhasi ha hafha. Maḓi ane avha uri ana acid i nnzhi ine ya vha fhasi ha 5 zwi ya vhanga corrosion na u vhaisa dzi phaimphi, ngeno huna uri maḓi ane avha uri ana saline anga sia zwithu henefho zwa vhaisa vhathu na dzi bommbi.
U Khwaṱha: Calcium na magnesium ndi dzone dzi mineral dzine dza vha uri dzo ḓalesa dzine dza nga ita uri maḓi akhwaṱhe. Hu fanela u shumisa tshithu tsho no sekenisa maḓi.
High nitrates, sulphates na Dzinwe dzi mineral: kuḽele kwa nguluvhe ku fanela u kona u dzhenisa dzi mineral dzine dza vha uri ndi khulwane. Na maḓi afanela u vha o thoma aṱoliwa u thoma musi asaathu fhiwa dzi nguluvhe zwine dzinwe nyimele dzi ya feilisa mveledziso ya dzi nguluvhe.
©Glenneis KrielWater should be clean enough to be suitable for human consumption.Tshikalo tsha maḓi ane aṱodea nga ḓuvha zwi vha zwi tshi khou bva kha zwithu zwine zwa vha uri zwo vhalaho ho katelwa. U shanduka ha mutsho, zwine dza ḽa zwone, mutakalo na tshifhinga tsha u bveledzwa na zwine dza nwa zwone.
Kha nyimelo ya u bveledza, nguluvhe inga ṱoḓa 5 lt kana 10 lt ya maḓi ḓuvha ḽinwe na ḽinwe, hunwe na hunwe hune ha ṱoḓa maḓi a ḓuvha na ḓuvha zwi nga fhambana ubva kha 2 lt nga nguluvhe kha dzine dza kha ḓi vha ṱhukhu u swika kha 6 lt nga ḓuvha kha dzine dza vha uri dzono hula. Dzine dza khou mamisa dzi fanela u nwesa maḓi uri dzi kone uvha na mafhi manzhi, hune maḓi ahone afanela uvha henefha kha 12 uya kha 32 litres nga ḓuvha. Ngeno huna uri maḓi o linganaho kha dzine dza kha ḓi vha ṱhukhu afanela uvha henefha kha 12 uya kha 15 lt nga ḓuvha.
©National Pork Board and the Pork Checkoff, Des Moines, IA, USA.There should be enough space at the drinkers to prevent competition.Maḓi afanela u vha atshi khou rothola,ngauri nguluvhe dzi nga si anwe. Zwino maḓi afanela u dzula hune havha na mirunzi.
Zwithu zwine wa vha zwo fala maḓi zwi fanela uvha zwo vhofhelelwa na thanda kana fhasi u shavhisa uri zwi nga rembuluswa na hone zwa fanela u dzulela u kulumagiwa. Nḓivho ya vhuḓi kha hezwi ndi ya uri hayo maḓi na vhathu vha fanela u anwa. Na zwa u nwela zwi fanela uvha zwo kulumagiwa uri vhafuwi na vhone vha kone u anwa.
©Glenneis KrielWallowing in mud allows pigs to cool down.Vhunzhi ha vho rabulasi vha ya ita hunwe hune havha na matope, fhedzi zwo wanala uri i ya kona u kala mufhiso. Zwi nga fhungudza mufhiso wa nguluvhe nga 2 degree celsius zwine zwa thusa u fhira ubva mabiko. U bambela matopeni zwi dovha hafhu zwa thusa uri hu vhe na zwithu zwine zwa vha zwo nambatela, sa zwikhokhonono zwo no nga ticks na lice u tshi khou sedza. U tshi nga engedza, zwa u bambela matopeni ndi mvumbo ya nguluvhe, zwine vhanwe vha vhathu vha zwi vhona uri zwi ya dzhenisa na mutakalo kha yone iṋe.
Vhundeme ha maḓi, mutsho na zwipiḓa zwa u bveledza zwi fanela u sedziwa musi u tshi khou sedza zwine nguluvhe ya funa zwone.
Vhundeme ha Maḓi
Zwa u lafha Zwitzhili: u lafha Chlorine treatment zwi ya tendelwa arali zwitzhili zwo ḓalesa. U fanela u humbula uri maḓi ane avha uri ana mashika na vhanwi vhao vha ya wana zwitzhili, zwino ndi zwa vhuḓi u dzulela u a kulumaga.
Acidity: pH ya maḓi i fanela uvha vhukati ha 5 na 8. Tshinwe na tshinwe tshine tsha vha nnṱha ha hafha zwi nga kwama u nwiwa ha maḓi kana zwine zwa vha fhasi ha hafha. Maḓi ane avha uri ana acid i nnzhi ine ya vha fhasi ha 5 zwi ya vhanga corrosion na u vhaisa dzi phaimphi, ngeno huna uri maḓi ane avha uri ana saline anga sia zwithu henefho zwa vhaisa vhathu na dzi bommbi.
U Khwaṱha: Calcium na magnesium ndi dzone dzi mineral dzine dza vha uri dzo ḓalesa dzine dza nga ita uri maḓi akhwaṱhe. Hu fanela u shumisa tshithu tsho no sekenisa maḓi.
High nitrates, sulphates na Dzinwe dzi mineral: kuḽele kwa nguluvhe ku fanela u kona u dzhenisa dzi mineral dzine dza vha uri ndi khulwane. Na maḓi afanela u vha o thoma aṱoliwa u thoma musi asaathu fhiwa dzi nguluvhe zwine dzinwe nyimele dzi ya feilisa mveledziso ya dzi nguluvhe.
Tshikalo Tshine tsha ṱoḓea
Kha nyimelo ya u bveledza, nguluvhe inga ṱoḓa 5 lt kana 10 lt ya maḓi ḓuvha ḽinwe na ḽinwe, hunwe na hunwe hune ha ṱoḓa maḓi a ḓuvha na ḓuvha zwi nga fhambana ubva kha 2 lt nga nguluvhe kha dzine dza kha ḓi vha ṱhukhu u swika kha 6 lt nga ḓuvha kha dzine dza vha uri dzono hula. Dzine dza khou mamisa dzi fanela u nwesa maḓi uri dzi kone uvha na mafhi manzhi, hune maḓi ahone afanela uvha henefha kha 12 uya kha 32 litres nga ḓuvha. Ngeno huna uri maḓi o linganaho kha dzine dza kha ḓi vha ṱhukhu afanela uvha henefha kha 12 uya kha 15 lt nga ḓuvha.
Zwinwe Zwine zwa Fanela u Dzhielwa nnṱha
Zwithu zwine wa vha zwo fala maḓi zwi fanela uvha zwo vhofhelelwa na thanda kana fhasi u shavhisa uri zwi nga rembuluswa na hone zwa fanela u dzulela u kulumagiwa. Nḓivho ya vhuḓi kha hezwi ndi ya uri hayo maḓi na vhathu vha fanela u anwa. Na zwa u nwela zwi fanela uvha zwo kulumagiwa uri vhafuwi na vhone vha kone u anwa.
U Tamba Matopeni
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe