Tsumbo ya u Tenda
Kha vha Ntwana, mvula asi tshone tshithu tshine tsha vhonala tshine tsha vha vha na mirafho. I dovha ya vha tsumbo ya usumbedza uri u nga beba na tsumbo ya uri mupo na vhathu vha na mulalo. Vha tshi itela uri mvula dzi vhe hone tshifhinga tshothe vha dzula vha na mishumo ya u vhidza mvula.
Hu saathu vha na hei mishumo mvula i vhidziwa nga kha tsumbo ya u fhufha ha tshinoni tsha (tladi). Zwine ha vhana lutendo lwa uri ndi Cape fish, tshinoni hetshi tshi taluswa nga uvha na muvhala mutsuku, mutshena na mutsu kha mabesu. Hu tendiwa uri tshinoni hetshi tshi vha tsho hahedzwa kha tshishumiswa tshine tsha vhidziwa upfi Lehadima, mananga a kholomo avha o khavhisa a tshi khou imela tshinoni kha muvhala mutsuku, mutshena na mutsu.
Lehadime i shuma kana u shumiswa nga vha vhoni vha vhanna na vhafumakadzi, kha u vhidza mvula ine ya kona u vhona uri mavu avhe matete na vhathu vha hone. Vha Ntwana vha na maitele avho musi zwi tshi da kha mafhungo a mbebo. Sa tsumbo, muvhala mutsuku uvha u tshi khou sumbedza khombo. Lupenyo lu vha lu tshi khou amba uda ha mvula, naho zwo ralo vha Ntwana vha dovha vha tenda uri iya vha ho hahedzwa nga vhaloi na u sa i disa uri hu si vhe na mbebo kha shango.
Naho zwo ralo, vhafumakadzi vhane vha vha na vhudifhinduleli kha khombo dzine dza nga vha hone kha shango na kha mbumbelo, vha dzhiiwa vha khombo kha tshitshavha. Hezwi zwi takuswa nga vhushaka vhukati ha zwifuwo na vhafumakadzi. Zwothe zwi taluswa nga u kona u imedzana. Zwothe zwi sumbedza mbebo zwa dovha zwa sumbedza khombo ya u sika maanda.
Sa tsumbo, musi mufumakadzi a maduvhani ha tei uya dangani la kholomo. Na mufumakadzi asa bebi a dzhena dangani la kholomo hu ya vha na khombo. Vhafumakadzi vha dzhiwa vho tsireledzea nga murahu ha musi vho no hula vhukuma vha si tsha ya na maduvhani, vho no bvisa malungu avho othe are kha dzi khundu, nga nnda ha lituku la muvhala wa pinki.
Arali pink yo dzhiiwa i tshi khou i mela u tangana ha mivhala mutsuku na mutshena, zwi vha zwi tshi khou imela nzeo zwi ya linganisa zwimangadzo zwine zwa nga vha hone. Hezwi zwisumbedza uri vhaNtwana vhana vhushaka na mivhala yavho na zwishumiswa kha u kona u imela kana u tshika kha zwimangadzo zwothe zwine zwa nga vha hone na zwine zwa nga kwama mivhii yavho. Mivhala i tanganiswa na nyimelo ya mbilu na u dzika, u tshena ha mbilu na khombo, zwine zwa shuma kha ufha vha Ntwana luambo lwa tswayo lune lwa vha thusa kha u pfesesa zwine zwa vha uri zwi khou itea shangoni.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe