Ndila ya uri Nguluvhe dzi Kone u Tangana Tshihulwane

© Glenneis Kriel
Inwe ya ndila ine ya ita uri hu vhe na u bvelela kha u bveledza nguluvhe ndi u shumisa zwishumiswa zwa genetic. Zwino u fanela u renga nguluvhe dzine dza vha na dzina lavhudi ubva kha vharengisi vhane vha vha uri vhana dzina.

U Itani u tshi khou toda uri ya Tshisadzi ivhe yo Lugela u di Hwala

U fanela u ivhea nga lavhuna. Hezwi zwi amba uri udo dzhia vhana vhayo vho no vha na vhege nna kana dza rathi. Musi wo i vhea nga lavhuna, inga kona u vhewa kha tshifhato tshine tsha vha tsini na ya tshinna fhedzi u songo i dzhenisa hune ya tshinna ya vha hone. Ine ya vha ya vhudi iya thona u fhisa nga swondaha ya vha yo lugela u vhewa na ya tshinna uri dzi kone u tangana tshihulwane. Zwa u tangana zwi nga vha hone musumbuluwo kana nga lavhuvhili. Arali ya tsadzi isa khou fhisa ha vhuya ha swika lavhuna litevhelaho, ai faneli u shumiswa, ngauri hezwi zwi nga vha zwi tshi khou itwa nga vhana vhatuku. U fanela u ilindela nga murahu ha dzinwe dzi vhege dzi tevhelaho.
Ya tsadzi i fanela u tou iswa hune ha vha na ya tshinna hu sini wa zwi ita nga inwe ndia. Ya tsadzi ine ya vha uri a i khou fhisa, inga si kone u imela ya tshinna nahone i do hana u dzula kha ya tshinna. Dzinwe dza tshisadzi dzi ya kona u ima na inwe ya tshinna nthihi ya hana dzinwe. Uri u kone u vhona arali ya tshisadzi i tshi khou fhisa zwi ya thusa nga u i tsikeledza kha mutana arali ya ima isa dzinginee zwi vha zwi tshi khou amba uri yo lugela.

Ya Tshinna na u Tangana Tshihulwane

Ya tshinna ine ya vha yo lugela zwa nzeo i ya vha i tshi khou sokou pfa mare.
Tshifhinga tshothe ya tshinna i fanela u dzula hune ya dzula hone - wa disa ya tsadzi khayo. Arali wa i dzhia wa i isa kha manwe madzulo, I do thoma ya lavhelesa madzulo ayo maswa zwa vha zwi tshi khou tambisa tshifhinga. U i litsha hune ya dzula hone ndi zwone zwine zwa ifha maanda ya tavhanya ya shuma nga u tavhanya.
U fanela u lingedza u shumisa dza tshinna mbili kha zwa nzeo fhedzi nga tshifhinga tsha awara dza 12 uya kha 24 u fanela u dzi sedza musi dzi tshikhou tangana.
Sa tsumbo, unga shumisa ya u thoma nga masiari a musumbuluwo, wa shumisa ya vhuvhili nga lavhuvhili nga matsheloni, dzi shuma zwavhudi musi hu tshi khou rothola.
Musi danga lo hula li na dza tshinna dzine dza fhira mbili, u fanela u dzi kalela u swika kha dza tsadzi dza 16. I fanela u shuma na mbili kana tharu nga vhege, kha nthihi i fanela uvha yo shuma luvhili. U fanela u dzula u tshi khou dzi shandukisa nga murahu ha minwedzi ya rathi u shavhisa uri dzi nga fhedza dzi tshi khou bebisa na mashaka adzo. U fanela u dovha hafhu wa nwala zwithu zwau fhasi uri ndi ya tshinna I fhiyo yo imisaho ya tsadzi inwe.
Musi ya tshinna i tshi kha zwa nzeo a I fanela u khakhiswa. I toda tshifhinga tsho no lingana, miithethe ya 15 ri murundo wayo u kone u bva. Ya kona u bvisa murundo une wa swika kha 200 ml,musi i tshi kha nzeo tshifhinga tshothe. Musi ya tsadziyo no fhedza u shumiwa I fanela u bviswa hune ha vha na ya tshinna u swika hafhu dzi tshi dovha dza tangana hafhu i fanela u vha i tsini na ya tshinna fhedzi i tshi kha madzulom ayo. Arali dza nga khakhiswa zwi sia hu sa do tou shumiwa zwithu zwine zwa vha na mushumo.
Arali ya tshinna isa khou kona uya nduni zwi nga vha zwi tshi khou itwa nga zwithu zwi tevhelaho: i nga vha i tshi khou pfa u vhavha kha mulenzhe, ha u kanda kana kha mutana, kana isina lutamo lwa zwa nzeo, kana ya tsadzi i songo luga.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe