Malwadze ane Avhangiwa nga Zwitzhili na Zwilumi
Crown gall ndi hone vhulwadze ho ḓoweleyaho ha zwilumi kha muri wa munḓirivhe nahone ho ḓala vhukuma kha miri ya Olifants River na Lower Orange River. Tsumba dwadze dza crown gall hu vha ho kateliwa na u vhonala ha dzi galls kha tsinde tsini na mavu. Galls dza muvhala wa tshitopi, wo yaho kha gireyi na mitwe ine ya vhonala hafha hune ha vha ho ṱanganelana matavhi. Matavhi ambo ḓi shandukisa muvhala avha buraweni.
Crown gall iḓa nga maḓi na zwishumiswa zwa bulasini. I langiwa nga u shumisa zwimela zwine zwa vha mulayoni zwine zwo no lafhiwa nga maḓi a u fhisa. Dzi galls dzo fanela u bviswa zwine zwa amba uri he dza bviswa hone hu fanela u lafhiwa nga tsimbi ya copper.
Malwadze o fhambanaho anga wanala fhethu hune havha na miri ya veini zwi tshi bva kha tshimela na fhethu. Zwishumiswa zwa tshimela zwi nga itwa uri zwi sa vhe na zwitzhili nga u lafha nga mufhiso. Zwishumiswa zwa u kona u langa zwitzhili azwi ho, fhedzi ndi zwa ndeme u langa muri wa veini nga mealy bug ngauri iya kona u shavhela kha tshinwe tshimela.
Vhulwadze ha Leafroll kha Muri wa Veini
Vhulwadze ha leafroll vhu hone nga maanḓa kha vha ṱavhi vha veini tsuku sa Cabernet, Merlot na Chardonnay, fhedzi dzine dza vha na muthetshelo mutshena sa Cape Riesling na Semillon dzi a kona u lafhelwa leafroll. Ahuna tsumbo dwadze dzine dza vhonala kha khalanwaha ya luṱabvula, fhedzi ubva nga ṅwedzi wa Ḽara, maṱari a veini tsuku aya vha na muvhala mutsuku athoma u songana atshi tsela fhasi.
Ndi zwavhuḓi u langa masunzi na miri ya veini ine yavha na mealy bug ngauri dzi vha dzi tshi khou shela mulenzhe kha u ḓisa vhulwadze ha leafroll. Fhethu hune ha vha vhukati kha yo kavhiwaho na isongo kavhiwaho hu fanela u kulumagiwa nga zwishumiswa na musi u tshi khou tshimbila vhukati hayo.
Vhulwadze ha Shiraz
Vhulwadze ha Shiraz vhu ya ya na kha Merlot, Shiraz, Malbec na Gamay vhu vhangiwa nga ‘grapevine virus A’. Vhulwazde ho no vhonala na kha Viognier. Inga ṱaluswa sa, matavhi ane avha atshi khou wa ane asi kaṋiwe zwine zwa lengisa. Matavhi a nḓirevhe aya vha maṱuku kha manwe kana avha atshi tou vha asiho. Maṱari na dzi thanda zwi vha zwi na muvhala wa phephulu na maṱari a hone aya lenga uwa.
A huna mushonga wa hovhu vhulwadze zwine zwa sia miri i tshi khou fa nga murahu ha minwaha miraru kana mitaṋu. U phaḓalala zwavhuḓi uya kha minwe miri, fhedzi muri une wa vha na Mealy Bug iya dzhenela kha u phaḓala ha vhulwadze ha Shiraz. Dzi ngudo dzi ri sumbeda uri vhulwadze vhu nga lafhiwa nga mufhiso wa muri wone uṋe, maṱari ane avha uri o kavhiwa aya laṱiwa a fhisiwa.
Manwe Malwadze
Huna manwe malwadze manzhi, vhunwe hune ha kha ḓi tou fhedza u wanala ndi Aster Yellows. Chardonnay ndi yone isa lengi u waniwa nga hovhu vhulwadze. Tsumba dzwadze dza ‘Aster Yellows’ hu vha ho kateliwa u shoshovhana ha maṱari mathomoni a khalanwaha. Maṱari a veini tshena ambo ḓi vha tshitopi avha matsuku. Maṱari a khwaṱha u fhirisa nḓowelo, a songana atshi tsela fhasi. Na u sokou hula.
Hovhu ndi vhulwadze ha ndeme vhukuma na ngauri zwo no takadza ngaho ndi zwa uri, vhu wanala fhethu hune hu sa vhe hu hulwane zwino ndi zwa ndeme u ḓivhadza vhaḓivhi arali u tshi khou vhona unga vhu hone VinPro. Dzi ngudo dzi khou ri iya ṱhasela nga maṱarini. Zwino maṱari ane avha uri o kavhiwa afanela u bviswa na hone khalanwaha i tshi fhela muri wothe u fanela u bviswa.
Translated by
Khalirendwe Nekhavhambe