U langa u dzhena ha muya ndi zwa vhuṱhogwa. Vhana vhane vha vha na na mashika kana buse zwi vhanga ḓora na tsukanyo isi ya vhuḓi, ngeno vhan vhane vha vha vho thaba zwi tshi ḓisa zwitzhili na u hula ha zwivhungu, vhan vhane vha vha vho nukala zwi vhanga u vhaisala ha lukanda, u swa ha lukanda, mavhadzi, mutsiko na u tsela fhasi.
U ita vhana vhanzhi bulasini, u dzhena ha muya zwi fanela u langiwa lwo no swika kha 20 - 25 %. Musi u tshi nga kona u fara wa puta sa bola, zwi fanela u konadzea. I vha yo thabesa arali ya nga bola ya omesa arali isa putei.
Nḓila dza u langa
U langa havhuḓi ha ha vhana hu thoma kha u shumisa ha u eḓela ha vhuḓi. (unga vhala zwinzhi.) vhan vha fanela u vhewa zwavhuḓi, ngauri zwi nga vha thaidzo u panga vhana vho thabaho arali hune vha eḓela hone ho vha holaṱiwa ha tou dovha ha shuma hafhu.
Vhanwe vho rabulasi vha ya thoma vha i bvisela nnḓa musi vha saathu u panga khuhu ntswa, uri i thome i ome. Vhana vha fanela u dzula vha tshi khou rembuluswa uri vha kone u oma. Khuhu dzi a thusa nga u dzula dzi tshi khou tamba henefho dzi tshi khou fhufhela.
Lutamo lwa vhanwi na u langa zwi a konḓa musi zwi tshi ḓa kha u langa zwishumiswa. Vho rabulasi vha fanela u langa kunwele vha lugisa hune ha khou bvuḓa khuhu dza kale dzi fanela u bviswa hu saathu ḓa khuhu ntswa. Hezwi zwi fanela u lavheleswa musi u bveledzwa ho no thoma, u lugisa hune ha khou bvuḓa hu tshi kha ḓi tou fhedza u vhonala. Hezwi zwi itwa na kha dzi foggers na vaporative cooling pads, zwine zwa sia vhana vha tshi khou thaba. U tevhukana ha maḓi zwi fanela usa itwa na luthihi.
U alusa vhanwi zwi a fhungudzea musi khuhu yo no vha khulu, iya fhungudza kunwele kwa maḓi nga 7%. Vhanwi vha fanela u vha na tshithu tsha u langula na u kulumaga uri hu sa vhe na u tevhukana na u shuma ha vhuḓi ha tshinwe na tshinwe. Vha no nwa nga ḓiripi zwo sia mvelele dza usa tevhuwa ha maḓi manzhi na u tambisa maḓi. Pfushi ina mushumo kha vhana, tshe ha vha na kunwe kuḽele sa muṋo, sodium bicarbonate, molasses, soya, amino acids na crude protein, musi dzi tshi khou kona uwana zwiḽiwa, zwiita uri khuhu dzi nwe maḓi manzhi.
Zwinwe zwa hezwi zwi shumiswa zwi ya ita uri khuhu ivhe na dangani zwine musi zwi tshi khou hulela zwiita uri na nitrogen iye nnṱha. Mutsiko wa mathada na minwe mishonga zwi ya ḓisa zwithu zwine zwa fana. U tsitsikana, musi khuhu nnzhi dzo vhewa fhethu hu thihi dzi ḓo balelwa u fema. zwi ḓo konḓa uvhea vhana hune havha uri ho tea arali dzo tsitsikana. U ḓala ha zwa u adza zwishumiswa nazwone zwina tshipiḓa kha hezwi.
Zwa u adza zwine zwa vha zwo itwa zwa sekena zwi kona u kokodza muya zwavhuḓi u fana na zwine zwa vha zwo itwa zwa khwaṱha. U ḓala ha zwishumiswa zwi bva kha u bveledzwa kha vhupo na zwishumiswa zwa u adza. Tshiimo tsha vhupo, sa fhethu hune ha ha ho thaba kana u ṋukala kana u rotholesa zwi nga ita uri vhana vha vhe vho thaba arali nnḓu ya dzi khuhu zwithu zwo shumiswaho hone zwi na zwine zwa fhisa zwi songo bviswa zwavhuḓi. U tsitsikana hu ya vha vhuthada hune ha fanela u bviswa kha zwifhaṱo na u ḓiswa ha maḓi. Mufhiso na wone u afanela u langiwa.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe