U Langa na u Thogomela Vhana na Dzine dza Khou Hula

Hafha ri vha ri tshi khou amba nga ha u ṱhogomela ṱhukhu na khulwane dzine dza khou hula. Kanzhi, vho rabulasi vhaswa avha zwihumbuli uri zwiguluzwana zwi tou vha na vhege dza 10 fhedzi uri dzi kone u hula dzi ya hula ubva kha tshileme tsha musi dzi tshi bva u bebiwa u swika tsha 1 uya kha 1,5kg u swika musi i tshi vhulaiwa i tshi khou lemela 90 kg kana u fhira arali dzina minwedzi ya 6. Hafha zwi ya vha zwi tshi khou bva na kha zwiḽiwa zwine zwa vha uri zwi khou ḽiwa, mufhiso, u thivhelwa ha malwadze, munukho, u ḓigeda, u lafha, u langa zwilumi zwa nga nnḓa na stockmanship.
‘Stockmanship’ zwi vha zwi tshi khou ambelwa musi muṋe wa bulasi atshi kona u vhona musi nguluvhe dzawe dzi tshi khou murumela mulaedza, nga ha dzone dziṋe, kha mulondi wadzo. Hezwi zwi nga vha nga mbonalo, phosho, munukho, mufhiso kana muya, u hana u ḽa zwiliwa, u balelwa u hula, dzi scours fhasi. Na zwinwe zwo no nga zwezwi. Zwine zwa amba uri muṋe wa danga u fanela u ṱavhanya u zwi vhona uri huna vhuthada.

U Thogomela Zwiguluzwana

Uri hu kone uvha na u bveledzwa ha khwine, nwedzi wa u thoma u tshi fhedza u ṱhogomela ndi hone hune zwithu zwi ya konḓa, dzi fanela u ṱhogomelwa nga vhulondo. Na nga tshifhinga tsha u ṱhogomela dzina vhege dza rathi, zwiguluzwana zwi ya bviswa hune ha vhidziwa uri yo ḓigeḓa hone dzi tshi kha ḓi vha ṱhukhu u fhira musi dzi tshi khou ṱhogomelwa nga mme. Dzi mbundo dza u lela nga u ṱavhanya, ndi uri i thome u fhola i saathu vhuyeyela hafhu kha ya tshinna, hune ya ḓo vhuyelela yo luga. Ya tsadzi i ya lavhelelwa uri khamusi i bebe vhana vhavhii luvhili nga nwaha, fhedzi iya ṱoḓa u awela lwa vhege tharu.
Tshifhinga tsha u lela atshi tou vha hone uri tshi swika hafha, fhedzi hu dovha havha na mbuyelo. Zwi amba uri unga dzhia dzine dza mama vhukuma wa dzi isa kha dzine dza khou leliwa, nga u ṱavhanya. Ngauri ahuna muṱaṱisano munzhi, ngauri ṱhukhu dzi ya kona hafhu u wana tshikhala tsha u mama.
U alusa vhana zwi ya fha mutsiko nga nḓila nzhi:
Ngauri zwiguluzwana zwi a bviswa hune havha ho ḓala mafhi, ane avha hone awara inwe na inwe atshi khou bva kha mme. Vha fanela u ḓowela u tingeledzwa huswa, munukho, zwigoḓelo zwa u ḽela na phosho.
Zwiguluzwana zwi nga ṱangana na dzinwe dzine dza khou aluswa, dzi nga tea u ḓowela nga kha nndwa. Arali ho ṱanganiswa zwiguluzwana zwa minwaha yo fhambanaho, hu nga vha na inwe nḓila ya u shatana malwadze na zwilumi zwa nga nnḓa, khaedu kha immune system ya zwine azwi thu vhuya zwa ṱangana na zwo ubva tshe zwe vha hone.

Nḓila dza u Thogomela

©National Pork Board, USA

Mulayo wa Afrika Tshipembe u amba uri zwifuwo zwoṱhe zwi fanela u kona u vhonala, zwine zwa amba uri dzi fanela uvha na tattoo kha nḓevhe. Avha na mbalo ine ya vha uri ndi nthihi na kha kholomo dza rabulasi muthihi. Mbalo ya hone i fhiwa nga vha Theft Unit of SAPS i ṱoḓa u tshi thoma wa ḓadza dzi fomo wa badela mbalo ya hone. Muḓivhi wa vhupo honovho anga thusa.
Nḓila dza u kona u alusa dzi nga katela na u ṱhavhela na u lafhela Mange nga u tou ṱhavha. Mutshila na maṋo na nḓevhe azwi tou vha zwa ndeme fhedzi hu fanela uvha na u ṱhavhela ha iron ine ya fhiwa ina vhege ya u thoma.

U Thogomela Dzine dza Khou Hula

Mulayo muhulwane ndi uri hu vhe na ha u dzula, hune ha vha kule na dzinwe, ho tsireledzea na u vha fhasi ha u londiwa nga mukoni, ane aḓo kona u vhona uri vhana havha vha khou dudelwa, vho oma, vho ḓi geḓa, vho kuna vha ḽa zwavhuḓi. Nga mulandu wa u lauwa na uvha na ndavha na mutumbu wayo kha hetshi tshifhinga, ndi ngazwo zwi tshi fanela u ṱhogomelwa na u fhiwa zwiḽiwa zwinzhi.
Miller munwe na munwe u ḓo fanela uvha na u hulisa vhana nga ration ana 18% uya kha 20% ya protein, kha zwiḽiwa yo ḓa nga kha pellet. Inga ḓura fhedzi kha vhathu vhane vha vha na bulasi ḽiṱuku vha nga vhuyelwa.

U Londa dzo no Hulaho

Heḽi ipfi ḽo vala ipfi ḽa kale ḽa luisimane ḽine ḽari fatteners, ḽine ḽa shumiswa kha nguluvhe ṱhukhu dzine dza khou bva u ṱhogomelwa, dzina vhege dza 10 uya kha 12.
Dzine dza khou hula dzina ṱhoḓea ṱhukhu vhukuma. Mushumo wadzo ndi uḽa zwine rabulasi aḓo vha ovha fha dzone, nga maanḓa arali zwisina tshika, u sina kana zwi sina maplastic. na 16% ya protein kha dzine dza vha uri dzi khou hula. Arali huna tshelede yo vhewaho tshinwe tshifhinga dzi nga ḽa zwiḽiwa zwine zwa vha zwi tshi khou bva mavhengeleni, ane arengisa zwithu zwa mafhi, canteen na hune ha rengiswa miroho. Hezwi zwiḽiwa zwine zwa vha zwa kale zwi nga thusa kha u engedza zwiḽiwa zwadzo u sa khou shumisesa carbohydrates. Ai faneli uḽa nga maanḓa carbohydrate. Vhanwe vha nga kona u ḓisa zwinwe zwine zwa vha zwo khethea.
Ngauri nguluvhe dzi nga ḽa tshithu tshinwe na tshinwe, azwi ambi uri dzi fanela u ḽa mashika. Musi zwiḽiwa zwi zwavhuḓi na u hula i hula zwavhuḓi, na mutumbu uya vha wa maṱhakheni.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe