U Khethuluswa ha mbeu kha Tshitshavha tsha maPedi

Maanda a Vhanna

©Dr Peter Magubane

Mvelo ya sialala iya fhambana vhukuma nga dzi mbeu uya nga zwipida zwo fhambananaho. Hezwi zwi vha zwi tshi khou kwama zwipida zwavho zwa vhutshilo. Hezwi zwi kwama vhutshilo havho hothe, ubva kha u vhofhiwa ha zwiambaro zwavho na vhanna vha tshi khou shumisa reef-knots-kha u fumbisa, tshiimo kha muta na kha tshitshavha na u khethekanyiwa ha mishumo.

Vhafumakadzi vha ya ita mishumo ya u lima na vhanna na vhathannga vhane vha sedzana na dzi kholomo. Mishumo ya vhanna yo vha i tshiitwa duvha linwe na linwe: sa tsumbo hu tshi khou liwa hu thoma u itwa zwiliwa zwa vhanna vhathannga vhane vha vha uri vho no ya ngomani vha dzula vhothe vha la u thoma, vhafumakadzi vha la na vhanwe vhana.

Vhafumakadzi ndi vha mulayo, zwi kha di vha zwo tou ralo, vha vha vha vhathu vha fhasi na hone vha fanela u dzula vha fhasi ha vhanna. Musi mufumakadzi a tshi maliwa u vha atshi khou humbulela tshiimo tsha munna wawe. Zwi amba na mufumakadzi ane avha o bebiwa a muthu zwawe anga vha muthu nga murahu ha musi a tshi maliwa a wana vhuimo ha nntha na kha mukomana wawe, ane nga zwezwo u fanela u mushumela. Fhedzi anga si hule a fhira khaladzi awe.

Lupfumo na ifa zwo vha zwi tshi fhiriselwa kha nwana wa mutukana, vhafumakadzi vha dzula midini ya vhanna vhavho. Zwi kha di vha zwo tou ralo na namusi, mita minzhi vha ya tendela vhana vhavho vha vhasidzana uri hu vhe vhone vhane vha dzhia masimu na zwithu zwavho vha sa tende zwi tshi dzhiwa nga vhathannga, ngauri vhasidzana nga maanda havho vhane vha vha vha sa khou toda zwithu zwa mbingano, hupfi vha ya kona u londa lupfumo lwa vhabebi u fhira vhathannga.

Sialala ya vha Pedi na mvelo yo vha i tshi mangadza u fhira dzinwe tshaka zwi tshi da kha u kona u khethulula nga mbeu, zwine zwi ya fha tshirunzi na kha vhafumakadzi. Vha ya kombetshedziwa uri vha ite vhuvhi-vhuloi ha vhusiku zwo vha zwi tshi tanganiswa na vhathu vha tshifumakadzi, nahone zwi tshi fhiriselwa kha vho mme u ya kha vhana vha vhasidzana. Vhuloi ha masiari vhu ya gudiwa na hone munwe na munwe anga vha naho ho vha hu tshi tou shumiswa nga zwifhinga hu tshi khou itelwa u vhaisa muthu.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe