Go Phagama ga Monna
Setšo sa Sepedi ka tlwaelo di hlaola kudu magareng ga bong mo maemong ka moka. Se se hueditše karolo ye nngwe le nnywe ya maphelo a bona, go tšwa go mahuto go bofa diaparo tša bona ka banna ba šomiša mahuto a mebotwana gomme basadi mahuto a bomakgolo — go aloga, maemo ka lelokong la mo setšhabeng, le go arogantšha mošomo. Basadi ba be ba dira mošomo wa temothuo, gomme banna le bašimane ba dira mošomo wa go amana le dikgomo. go phagama ga monna go be go maatlafatšwa ka dilo ka moka tša bophelo bja ka mehla: Go fa mohlala ge go jewa banna le bašimane ba ba alogilego ba ba dula mmogo gomme ba fiwa mathomong, gomme basadi ba be ba e ja le bana ba bangwe.
Ka molao basadi ba be, le gantši go sa le bjalo, ba tšwela pele go ba bana, le go tšwela pele go ba ka fase ga monna e lego mohlokomedi. Ge basadi ba nyetšwe ba tšea maemo a banna ba bona. Ka fao mosadi yo a nyetšwego e le molata a ka e ba wa go hlomphega ka lenyalo le go hwetša maemo a godimo go feta sesi wa gagwe o mogolo, oo o tloga go swanelwa ke go mo šomela, a ka se tsoge a e ba ka godimo ga buti wa gagwe. Lefa la tlhatlamo di be di fitisetšwa go ya fase ka tatelano ya bonna, gomme basadi ba be ba phela ka mengwakong ya dinagamagaeng ya banna ba bona.
Se se, ka dinako tše dingwe, e sa le gona lehono, malapa a mantši, le ge go le bjalo, a rata gopola gore barwedi ba bona e sego barwa ba bona go hwetša thoto ya mašemo le mafelo a bodulo a bona, ka ge basetsana - kudukudu bao ba sa imelwago ke ditshwanelo tša lenyalo — go naganwa gore ba kgona go hlokomela batswadi ba bona bokaone go feta barwa ba ka kgonago ka gona.
Setšo sa tlwaelo sa Sepedi se be se le šoro go feta ditšhaba tše dingwe tše ntšhi tše di amologanyago le banna ka go kgoagantšha gare ga bong, go feleletša go fitisetša mehola ye mebe le maitshwaro a a sego a setšhaba go basadi. Leabea ka kgapeletšo la go dira bobe – ‘boloi bjaa bošego' e be e tswalwantšhwe fela le basadi, gomme e sepedišwa go tšwa go mmagwe go ya go morwedi. Boloi 'bja nako eo', le ge go le bjalo, bo be bo ithutwa, bo ka hwetšwa ke mang le mang, monna goba mosadi, gomme bo ne bo šomišwa fela nakwana go gobatša motho yo mongwe.
Translated by Lawrence Ndou