• Home
• Natural Heritage
• World Heritage Sites
• iSimangaliso Wetland Park

iSimangaliso kha Glance

'Phakha ya Wetland i fanela u vha yone fhethu hune phukha khulwane ya tshugulu na nḓou ine ya tou vha yone phukha khulwane dza vha dzi tshi khou kona u vha na vhushaka na khovhe na whale ine ya vha yone khulwanesa maḓini).’ - Nelson Mandela
Cape Vidal hangei iSimangaliso Wetland ndi tshiimiswa tsha Kwa-Zulu Natal. Tshi ya kona uvha na maḓaka ane avha o khethea, ha u bambela na u ṱangana ha ḓorobo, ndi zwine muṱa wa nga zwifuna.
iSimangaliso Wetland ho vha hone fhethu ha u thoma ha vhufa Afrika Tshipembe ubva nga 1999 ha dovha ha vha fhethu hune ha ḓivhiwa nga shango ḽoṱhe nga mulandu wa u naka, na u kona uvha na u ḓala ha zwithu na fhethu hune ha vha na u kona u tshila na u thusana ha zwifuwo.
Ho ita 332 000 hectare huna madzivha ane aswika mararu, zwa malo zwine zwi ya ḽana, ha vha na zwine zwa vha na minwaha ya 700 zwa u fasha khovhe, ḓaka ḽine ḽa vha ḽone ḽo salaho, fhethu ha Afrika hune havha hone huhulwane ha zwithu zwa maḓi, tshaka dza zwiṋoni dzine dza swika 526 na minwaha ya 25,000-ya zwa maḓini.
Phakha i langiwa nga vha iSimangaliso Wetland Park vha hulwane vha tshi khou shumisana na vha Ezemvelo KZN vhane vha lavhelesa vhadali vhane vha vha vha vha tshi khou ḓa vha tshi dala, na vhafara mikovhe u fana na tshitshavha tsha Bhangazi vhadzulapo vha mvelo vha vhukuma vha Eastern Shores. Ndi zwithu zwine zwi ya ḓaḓisa zwine zwa ṱoḓa u langiwa vhukati ha vhathu vhano tambudza zwithu zwa mupo na vhathu vha tshitshavha. Nga hezwi zwi ya kona u vhonala uri hunga vha na dzi phakha ngana dzine dza nga vha hone nahone dza tshimbila uya phanḓa.
U bveledzwa ha hafha fhethu hu kha ḓi ya phanḓa. Hu na zwine zwa swika hectara dza 14 000 hune ha vha na miri yo bviswaho hu tshi khou lugiswa. Fhethu hune havha na zwipuka u fana na nḓou tshugulu ntsu na tshena, buffalo na cheeta na mmbwa dza ḓaka dzo vhuye dzedzwa. Isimangaliso zwi amba “maḓembe na vhuṱolo” nga tshivenḓa, zwi konḓi uri u kone u vhona uri mulandu

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe