U Bveledzwa ha Catfish Afrika Tshipembe

©Nigel Dennis

Dzi hula nga u tavhanya, dzi funa madi ane avha uri aya dudela nahone dzi fanela u fuwelwa kha madi a u dudela. U bveledzwa hayo Afrika Tshipembe asi huhulu fhedzi zwi khou sumbedza zwi tshi khou da hone.

Zwine zwa Talusa Catfish

Ndi thukhu, khovhe dzine dza sumbedza zwine zwa fhira hezwi zwine zwa vha hafha fhasi:
Dzi hula nga u tavhanya. Dzi ya hula u swika kha 1 kg nga minwedzi ya rathi.
Azwi duri u ifha zwiliwa-iya la na miroho.
Ivha na pfushi: dzi ya kona u bveledza makumba ane aswika 50 000 nga kg ya muvhili wadzo dzi ya kona u kudzela nga murahu ha vhege dza malo.
Dzi dovha dza vha dzo khwatha musi u tshi sedza vhundeme ha madi.
Dza vha na lukanda lune lwa vha uri lwo khwatha, lu sinaho marambo kha fillet.

Lunwe lushaka lwa sharptooth catfish Clarias gariepinus lu ya bvisa mabogisi othe, hezwi ndi zwine ha vha naipfi line la ri, lushaka lwa u fuwa khovhe dza madini. Zwino azwi mangadzi uri u bveledzwa ha hedzi khovhe hu khou hula lumangadzaho.

U Bveledzwa ha Catfish kha Lifhasi

U dala ha dzi Catfish hu vhonala vhukuma nga vhunzhi Nigeria West Afrika, fhedzi hu di vha na manwe mashango ane avha uri o vhala ane akhou bveledza nnzhi nahone dzine dza mangadza ho katelwa na Holland, Hungary na Cuba.

Mashudu mavhi Afrika Tshipembe, hu kha di vha ho salela naho huna uri hu di vha na vhathu vhanzhi vhane vha khou di dzhenisa khazwo kha u fuwa hei khovhe nga vho 1990. Zwa u funa hei khovhe zwo da nga murahu hya minwaha yo vhalaho. Vhabveledzi vho vha vha tshi khou bveledza hu sina u dzhielwa nntha hayo. Musi wo no lugela u irengisa, vha wana uri huna zwithu zwinzhi zwine zwa khou ita uri isa funiwe Afrika Tshipembe nga mulandu wa lutendo lwa vhathu, ngauri khovhe a ina lukanda.
Zwazwino i khou todea nga vhunzhi, naho huna uri I khu todea na nga vhathu vhane vha vha uri vhunzhi ndi vhabveledzi vha yo, vha tshi khou guda kha zwe zwa ita uri vha balelwe kale. Zwothe zwikhou tshimbila zwavhudi uri vha kone u vhona uri huna hune vha do kona u rengisa hone khovhe dzavho.
Huna hunwe u bveledzwa hu hulwane hune ha khou vhonala vhukuma Graaff-Reinet. Hafha khovhe hedzi dzi ya fuwiwa, dza dovha dza vhewa dza vha zwishumiswa zwa khovhe u fana na dzi sausage na dzi burger zwa phadaladziwa u mona na Eastern Cape. Zwine zwishumiswa zwi ya vha zwiliwa wa zwimange. Zwa u sedza uri i khou rengwa zwo kuvhanganiwa, hu tshi khou lugiswa uri hu kone u vhonala uri huna maraga une wa vha uri uya tshila.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe