Mutshelo wa Dragon u dovha hafhu wa vhidziwa upfi Pitaya, ndi mutshelo une wa vha u nntha ha cactus, une wa vha na maluvha vhusiku. Une wa hula vhukuma fhethu hune ha vha na madaka mahulwane na ane avha uri o linganela u mona na lifhasi, u tavhiwa ha mutshelo hoyu zwi khou hula Afrika tshipembe, vhane vha dovha vha vha vhone vhane vha khou u tavha nga ndila ine ya vha uri i khou bvelela vhukuma.
U Bveledziwa ha Mutshelo wa Dragon u Mona na Lifhasi
Mutshelo hoyu wa Dragon u bveledziwa nga vhunzhi kha mashango a Northern hemisphere. Hezwi zwi amba uri mutshelo hoyu une wa vha u tshi khou bva Afrika Tshipembe u vha hone musi wo thoma wa vha fhasi kha mashango a Eurpeaun na US.
Mutshelo hoyu uya wanala lwa u rengisa nga vhunzhi Vietnam, Malaysia, Thailand, Taiwan, Sri Lanka, China na Israel, fhedzi uya dovha wa tavhiwa na vhukati ha America (Mexico, Colombia, Ecuador, Guatemala). Vietnam vha bveledza zwine zwa swika (95%) pink-fleshed dragon fruit ngeno Ecuador na Colombia vha tshi di sendeka kha tshaka dza sweet yellow-skinned white-fleshed.
Vietnam, i tshi khou tevhelwa nga Thailand na Israel, ndi vhone vhabveledzi vhahulwane vha mutshelo wa dragon, vha ya kona u bveledza zwine zwa swika 600 000 tonnes nga nwaha.
Vhunzhi ha mutshelo une wa bveledziwa wa dragon u liwa nga vhudalo Asia, vha ma China vhane vha vha uri vho khethea vhane vha la hoyu mutshelo, nga mulandu wa u tenda uri u liwa ha hoyu mutshelo zwi ya disa lupfumo nga mulandu wa dzina, tshivhumbeo na muvhala. Vhunzhi hawo u shumiswa kha zwibveledzwa zwinwe.
Vhupo Hune ha Bveledza Mutshelo wa Dragon Afrika Tshipembe
Mutsho wa u dudela wa Afrika Tshipembe ndi wone une wa vha uri wo fanela mutshelo wa Dragon, ine ya funa mutsho une wa vha vhukati ha 21°C - 29°C, fhedzi hu fanela u vha na u sheledza hune ha vha uri ho linganela kana dzi mvula dzine dza vha vhukati ha 650 mm na 1 200 mm. Mutshelo wa Dragon a u andani na duvha lo kalulaho na murotho wo kalulaho. U hula zwavhudi fhethu hune ha kona u hula na maafukhada, miomva na makadamia dzi thebvu dza hula hone ndi hone hune mutshelo wa dragon wa hula hone zwavhudi. Hu fanela u dovha ha vha na dzi nndu dzine dza vha uri hu do kona u pakelwa hone mitshelo henefho musi hu tshi fhedziwa u kaniwa.
Mutshelo wa dragon u ya tavhiwa vhukati ha KwaZulu-Natal na kha vhupo hune ha vha uri ndi fhasi ubva Nelspruit uya Tzaneen, Eastern Cape na Western Cape. Hune ha tou vha hone huhulwane hune ya khou bveledziwa hone Afrika Tshipembe ndi u mona na Dendron na Louis Trichardt kha vundu la Limpopo.
Uya nga ha vho Max van Heerden vha Dragon Fruit South Africa (DFSA), u bveledziwa ha hoyu mutshelo Afrika tshipembe zwi kha di vha zwituku vhukuma hune hu ya kona u bveledziwa dzine dza swika 100 tonnes nga nwaha (2019). Vhunzhi ha heyo mitshelo iya kha manwe mashango nga bufho, hune ha tou sala dzine dza vha thukhu dzine dza kona u liwa henefha hayani. Naho zwo ralo hu na fulufhelo la uri zwi do swika hune zwa do hula lune lwa do mangadza nga minwaha ine ya do vha vhukati ha 2019 na 2021 sa vhunga hu tshi khou da zwimela zwisa.
Afrika Tshipembe vha isa mitshelo hei Europe vha do isa na fhethu hune ha vha uri ndi Far east na USA musi u bveledziwa ha mutshelo hoyu zwi tshi hula.
Khalanwaha ya Mutshelo wa Dragon
Mutshelo hoyu u kaniwa Afrika Tshipembe ubva nga nwedzi wa Lara uya nga Thafamuhwe. Arali mitshelo ya hone i tshi kha di vha mituku, iya kona u bveledza ubva nga nwaha wa Phando uya kha Thafamuhwe, fhedzi kha mitshelo ine ya vha uri ndi mihulwane zwiitwa musi tshifhinga tsha mitshelo tshi tshi swika.
Mitshelo hei ine ya vha i kha vundu la Western Cape na Northern Mpumalanga, iya bveledza nga nwedzi wa Shundunthule na Fulwi, fhedzi nga ngomu shangoni khalanwaha ya hone i guma nga Lambamai.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe