Merlot

Nhlamuselo

Merlot i madiriva lawa ya endlaka wayeni yotshuka, leyi vaka kona loko ku katsiwa Cabernet Franc na Magdeleine Noire des Charentes. Vito ra wona risukela eka rito ra xi-Bordeaux leri vulaka “little blackbird”, leswi swingava swi endliwa hikuva madiriva lawa na xinyenyani lexi swiri na mihlovo yo fana kunga ntima lowuyaka eka wasi nakuva xinyenyani lexi xirhandza kuva xidya madiriva lawa ya Merlot.

Ntumbuluko

Madiriva lawa yave kandzhawu ya Bordeaux e France kusukela ekusunguleni ka 18th Century. Vuhumelerisi e France byivuye byi kanganyiseka swinene hi malembe yava 1950s, laha yanga sungula hiku hlaseriwa hi gwitsi leringa hlasela masimu yotala Merlot (na Malbec).

Masimu yantshwa yavuye ya byariwa eka lembe leri landzelaka kambe lawa yotala ya wona yasungule ku bola. Kuringetiwa ka ku byariwa ka masimu yanwana aku vonaka ku hlanganisiwa hi khombo.

Xiyimo xa kona axitika lero mfumo wa France hiva 1970 wuvuye wu yirisa kubyariwa ka swimilani swintshwa swa Merlot. Kuyirisiwa loku kuvuye ku herisiwa hi 1975 hikokwalaho ka leswi kuduma kungaya emahlweni kutinyika matimba emisaveni hinkwayo.

Mavito Yan’wana

Merlot yitiveka ngopfu tani hi Merlot noir, leswaku yita hambanyiseka na leyo basa wayeni leyi vuriwaka Merlot blanc. Yanwana mavito yakatsa Petite Merle, Merlau, Vitraille, Crabutet, Bigney, Semillon Rouge na Medoc noir.

Vuhumelerisi e Afrika Dzonga

Hambi leswi madiriva lawa yangava laha tikweni kusukela hiva 1920s, vuhumelerisi byi sungule kuva kona hiva 1990s, hikokwalaho ka ku duma ka yona loko yikatsiwa na tinwana tofana na Cabernet kumbe yihumelerisiwa yiri yoxe. Vuhumelerisi byi vuye byi kula kusuka eka hectare yin’we hi 1979 kuya eka kutlula 5 550 ha hi 2016. Ndzhawu ya Overgaauw e Stellenbosch yivuriwa kuva yive ndzhawu yosungula kuva yi humesa wayeni yo endliwa hi Merlot.

Tindzhawu ta Vuhumelerisi

Merlot yiva kahle eka tindzhawu leti titimelaka eka misava leyinga kahle eka swibyariwa. Kufanele kululamisiwa tindlela to cheleta tani hileswi muxaka lowu wu chavaka dyandza swinene. Yibyariwa hinkwako laha Afrika Dzonga, laha Stellenbosch yinga yona yingana ndzhawu yikulu yavuhumelerisi, laha yilandzeriwaka hi Paarl.

Ku Kula

Misinya leyi ayikulanga ngopfu naswon swiendla leswaku marhavi yakokova ehansi. Vuhumelerisi byifambela kwalomuya kavo 8 t/ha na 12 t/ha.

Ku Vupfa

Mihandzu leyi yivupfa exikarhi ka nguva, kusukela eka hafu yosungula ya March.

Mihandzu

©Glenneis Kriel
Mihandzu ya wona ayikulanga ngopfu, iya xirhendzevutani naswona yina muhlovo wa wasi kuya eka ntima loko ya vupfile. Nhlonge yawona yilarile yitlhela yitiyela naswona yina mati yakahle endzeni.

Matluka

Matluka ya wona ya rhetela, iya rihlaza rodzwihala, yale xikarhi hikukula naswona yana swiave swa 5.

Switsotswana na Mavabyi

Muxaka lowu wutala kuva wukondzelela mavabyi lawa yanga endlaka leswaku ya bola laha hinga katseku downy mildew. Swiphiqo swofana na swa botrytis laha kuhisaka. Yitala ku onhiwa hi moya lowu hungaka, dyandza na kuhisa.

Switirisiwa

Merlot yitirhisiwa kuhumelerisa wayeni yinwe xikanwe no katsiwa leswaku kuta humelela tinwani tinxaka ta tiwayeni tofana na Cabernet Sauvignon xikanwe na Cabernet Franc.Translated by Ike Ngobeni