Maendlelo yo Khavisa

© Chris Daly
Swiharhi swinga endliwa swibayani kumbe ku khavisiwa hi nsimbi yohisa kumbe leyi gwitsirisiweke. Van’wamampurasi van’wani vakuma mpumelelo wo hlawuleka kutirhisa tindlela to khavisa, ngopfu ngopfu laha kutirhisiwaka ti microchips leti tirhisiwaka eka swiharhi swankoka.
Kuve na swivilelo mayelana na maendlelo ya vutitivisi bya swiharhi, laha nkunguhato wa nawu wunga kandziyisiwa hi 2018 – Draft Document For A Livestock Identification And Traceability System South Africa – lowu hlohletelaka kutirhisiwa ka swithikithani swa plastiki swale ndleveni leswi talaka ku tirhisiwa eka tihomu, tinyimpfu, timbuti, tinguluve na swin’wana. Xosaseka hileswaku swithikithani swale tindleveni switikisiwile eka malembe lawa ya hundzeke, laha namuntlha swingana vutitivisi bya magandlati ya radio, leswi olovisaka ku hlayisa vuxokoxoko e purasini.

Kutirhisa Nsimbi yo Hisa

Kuya hi The farmer’s guide to the prevention and handling of stock theft ya National Stock Theft Prevention Forum, hiyona yo olova ku tirhisa nsimbhi eka letere rin’wana na rin’wana ra mfungho. Ku landzelelana ka mfungho swinga kamberiwa eka xiphemu xa nsinya kuvona loko wululamerile loko wungase endliwa eka xiharhi. Swikahle kuva na kutlula mupfuni un’we naku fungha swifuwo exivaleni. Kufanele ku tirhisiwa xo khoma milenge kusivela leswaku xifuwo xinga rahi munhu loyi axi funghaka.
Nsimbhi leyi yitava na muhlovo wofana na nkuma onge iwa mpunwa loko yilulamele ku tirhisiwa kutani yivekeriwa, kungari ku tshikeleriwa, eka nhlonge ya xifuwo kutani ku hlayeriwa kanharhu hiku nonoka. Ayisi kumbe mati yotitimela yatotiwa leswaku yata titimeta xilondza. Xiletelo lexi xi lemukisa van’wamapurasi ku vanga toti vulongo kutani vasula hi lapi, hikuva leswi swinga chela mavabyi.

Nkhaviso wo Gwitsirisiwa

Nhkaviso wo gwitsirisa wutekiwa tani hi lowungana vumunhu swinene kutlula lowu ku tirhisiwaka nsimbhi yohisa, kambe awutali kuva wuhumelela naswona wutirhisa switirhisiwa swodurha swinene. Swifuwo swifanele kusiveriwa kuva swiraha naswona kufanele kuva na munhu loyi a pfunetaka. Voya byi fanele ku keriwa laha kungata funghiwa kona.
Nsimbi leyi yifanele kuva yitiyile kutlula leyi hisaka, yi horisiwa hi swihalaki swa nitrogen kumbe ti ayisi to oma xikanwe na methylated spirits, kufikela loko nsimbi yinga humesi swirhumbani. Swihalaki swotala swa nitrogen kumbe xipiriti xifanele ku dzudziwa eka xihari loko xingase khavisiwa, kusivela leswaku kungavi na nkhuluko.
The farmer’s guide to the prevention and handling of stock theft yi tsundzuxa van’wamapurasi ku tshikelela swinene kuringana 20 kuya eka 25 wati sekoni eka xiharhi lexingana nkaye kuya eka khume nhungu wa tinhweti kukatsa na 30 kuya eka 35 wati sekoni eka leswingana 18 wa tinhweti.

Swibayani

Swibayani swi endliwa hi playere na ink. Tindleve tibasisiwa loko swingase endliwa kusivela leswaku ink yinga khuluki. Tiplayere ta swibayani tifanele ku tshikeleriwa kufikela ku humba timbhovo leti vonakalaka eka nhlonge kutani ink yi chukucheriwa eka mbhovo lowu.

Thikithi Endleveni

Loko ku vekeriwa thikithi endleveni tlhelo ra xinuna na raxisati ya fanele kuva ya vekeriwile eka matlhelo hinkwawo ya tindleve kutani ya hlanganisiwa hiku tirhisa xitirhisiwa xokarhi. Ku tirhisiwa ka swithikithani swa mihlovo yo hambana kumbe ku vekeriwa mathikithi eka tindleve to hambana swi endla leswaku n’wamapurasi akota ku hambanyisa kuhamba na ka swiharhi leswi.

Translated by Ike Ngobeni