Mekgwa ya go Swaya

© Chris Daly
Diruiwa di ka fiwa mswao ka tshipi ya go fiša goba tonya. Balemi ba bangwe ba hloka tumelelo e kgethegilego go šomiša maina a mangwe a maswao, le kudukudu microchips e dirišwa maemo a a godimo a diphoofolo.
Pelaelo e tšweleditšwe ka ga boitsibišo bja bjale bja diruiwa, ka legislation ye gatišitšwego ka 2018 Draft Document For A Livestock Identification And Traceability System South Africa go tšwetša pele tšhomišo ya ditheke tša ditsebe tša polastiki tšeo di lego motheo wa boitsebišo bja dikgomo, dinku, dipudi, dikolobe le akhwakhaltšha. Bobotse ke gore mafela a ditsebe a hlakahlakanego kudu mo mengwageng bjalo ka ge e direlwa frekhwentshi ya seyalemoya, yeo thušafo poloko ya bohlatse bja polase.

Tshipi ya go Fiša

Go ya ka karolo ya The farmer’s guide to the prevention and handling of stock theft ya National Stock Theft Prevention Forum, go kaone go diriša tshipi ya go fapana go leswao le lenngwe le lenngwe. Go ya ka tatelano ya go swaya gomme phišo e ka lekolwa ka seripa sa kota go netefatša gore k sys nepo pele e dirišwa go diphoofolo.
Go kaone go ba le mothuši wa go feta o tee le go fa maina go diphoofolo ka pene. Immobiliser goba knee-halter di swanetše go dirišwa go thibela diphoofolo go raga mohlokomedi.
Aene tla ba le molora wa mmala wo mosehla ge e ikemišeditše go šomišwa e be e bewa, ya gatelela, kgahlanong le letlalo la phoofolo ga raro. Aese goba meetse a go tonya di ka dirišwa go alafa ntho. Hlahla kudukudue laetša balemi go se tlole maloko goba go phumula ntho ka lešela, ka ge se se ka feletša ka go hlola malwetši.

Go Swaya ka Leruo

Go swaya ka leruo go botho kudu go feta go swaya ka tshipi ya go fiša, eupša ga se ka mehla ye atlega ebile e a tura. Diphoofolo e swanetše go thibelwa go go raga ka immobiliser goba knee-halter gomme go kaone gore o be le motho yo a go thušago. Meriri e swanetše go tlošwa gore e kgone go hwetša leswao.
Aene ya tshipi, yeo e swanetšego go ba maatla go feta yeo dirišwago ka tshipi, e fodišwa ka seela sa naetrotšene goba aese ya go oma le digalagala tša methylated, go fihla ge aene e emiša go biloga. Naetrotšene ye ntši e swanetše go thinthwa pele phoofolo e fiwa leswao, go thibela tšhollo.
The farmer’s guide to the prevention and handling of stock theft e eletša balemi go gatelela kudu metsotswana ye 20 go 25 godimo ga phoofolo ye nago kgwedi tše tshelela, metsotswana ye 25 godimo ga phoofolo ye nago kgwedi tše senyane go lesomepedi seswai le 30 go ya go 35 godimo ga diruiwa go feta dikgwedi tše 18.

Go Bea Leswao

Go bewa leswao go dirwa ka pliers le ink. Ditsebe di a hlwekišwa pele go thibela ink go tšwa. Tattoo pliers di swantšwe go gatelelwa go fihla mašoba a tšwelela mo letlalong e be o fogohla ink ka gare ga lešoba.

Teke ta Tsebe

Di teke tša ditsebe tše tona le tše tshadi di dula ka thokong ya tsebe gomme go tloga fao e be di kopanywa mmogo le ka sedirišwa. Tirišo ya diteke tša mebala ya go fapana tša ditsebe tša go fapana di ka dumelelago molemi go pharologanya magareng ga diphoofolo.

Translated by Lebogang Sewela