Kuhangalaka ka tihuku
Loko u nghena eka ndzhawu yavuhumelerisi, languta eka kuhangalaka ka tihuku. Tihuku leti twaka xirhami titava tikhumbarhetanile leswaku tita kufumetana, kasi leti titwaka kuhisa titava tiri eka tindzhawu leti titimelaka leswaku tita tihorisa naswona uta kuma tiyime hi yin’we yin’we kumbe kutshama e hansi leswaku tita ringeta kukuma kutitimela.
Kuva titala laha tidyaka kumbe kun’wa kona mati sweswo i xikombiso xa leswaku akuna swin’welo na swidyelo sworingana leswingata endla leswaku kuva na mphikizano naswona tihuku letingariki na matimba ngopfu tita kuma swakudya swintsongo na mati loko kupimanyisiwa na letingana matimba.
Moya lowu humaka hile handle wunga endla leswaku tihuku tiya yima laha wukumekaka hiku olova.
Xivumbeko
Languta xivumbeko xa tihuku. Kuya hileswi tilangutekisaka xiswona tingava tihanye kahle ke, kumbe tivonaka titsanile. Tina swikombiso swohluveka tisiva? Xana titikomba tiri na mavala lawa tinga hluveka kona tisiva ke?
Languta kukula ka tihuku. Xana tihuku leti tikule kuringana ke, kumbe tin’wana tintsongo eka tinwana? Xana xivangelo xakuva tinga ringani kungava yini ke? Xana xivangelo xakuva tihambana kungava yini? Xana tinwana tingava titikombe tivevukile kusukela ekusunguleni ke, xana tingava tivabya kumbe letinga tiyela tingava titisivela kuva tikuma swakudya?
Swirho swohambana hambana
Lexi landzelaka ikuva u kambela swirho swohambana hambana kusuka eka miri hinkwawo, kuya eka nhloko na ncila.Nhloko na nhamu
Swirho swahuku leswingale nhlokweni swifanele kuva swiri swotshuka, naswona swinga pfimbangi kumbe ku tsemeleleka. Loko wokuma swiri na muhlovo wa wasi kumbe ku ntima switivi leswaku kuna xiphiqo, loko swova swiri swa pink wobasuluka swivula leswaku kuna mavabyi, kuhlaseriwa hi switsotswana leswi dyaka ngati ya tihuku, kuhlaseriwa hiku hisa kumbe kova ntsena ntumbuluko watona kuva ti lahlekeriwa hi tisiva leswaku kuta mila tin’wana kuya hintumbuluko.
Matihlo yafanele kuva xirhendzevutani, yapfuleka no hatima. Loko matihlo yova ya pfalekile swivula leswaku kuna leswinga hoxeka, yava na xivumbeko xa oval, yava na muhlovo wo basa no basuluka kumbe tihuma malanga. Tinhompfu tifanele kuva tibasile naswona tiva tipfulekile leswaku tita hefemula kahle. Akufanelanga kuva na marhimila hikuva swinga endla leswaku titikeriwa hiku hefemula. Xivandla lexinga exikarhi ka matihlo na tinhompfu xifanele kuva xinga pfimbangi.
Loko u languta nomo wayona , wufanele kuva wuri eka xivumbeko xa ntolovelo naswona kunga xoti nchumu, wufanele kuva wuri na xivumbeko xantolovelo handle kaloko van’wamapurasi vatitsemile kusivela leswaku tinga vavisani loko tilwa exihahlwini.
Nomo wutshama wupfalekile, wuta pfuleka ntsena loko yihefemula hiku hatlisa naswona tinhompfu tipfalekile, kumbe huku yiri ehansi ka ntshikelelo kumbe kutwa kuhisa. Nomo awufanelanga kuva wuvevukile kumbe kutwala kufana na rhekerhe. Nhamu yifanele kuva yitiyile no yimela ehenhla leswaku nhoko yita tshama yi yimele henhla. Yifanele kuva leyinga tiya naswona yiva yinga gombonyokangi.
Miri
Miri wa yona hinkwawo wufanele kuva wuri natisiva, handle ka muxaka wun’wani wa tihuku leti nhamu na xifuva swifaneleke kuva swingari na tisiva. Tisiva leti tifanele kuva titlele tifamba na miri naswona tinga tlakuka ntsena loko huku yi etlele, loko kutitimela kumbe loko kuri na mavabyi.
Kambela exikarhi ka tisiva loko kungari na madzedze naswinwana switsotswana. Swigalani switala kukumeka enhlokweni ya huku kasi madzedze yakumeka etisiveni tale nhanwini nale hansi ka tipiku. Tisiva tifanele kuva tibasile swinene. Tisiva tothyaka letingana matoto le ndzhaku ka huku i xikombiso lexikulu xa leswaku ya chuluka. Ku pfimba hala ndzhaku swingava swikomba leswaku kuna tandza leri tsandzekaka ku huma.
Milenge yifanele kuva yitiyerile, yiloloka no rhetela naswona yitala kuva ya xitshopani hi muhlovo. Akufanelanga kuva na laha yinga tsemeleleka kona, ku pfimba kumbe swiyimo swoka swinga tolovelekangi naswona tihuku tifanele kuva tirikarhi tifamba kahle tinga khwiti.
Translated by Ike Ngobeni