Ku Sivela ku Yiviwa ka Swifuwo

Vahumelerisi va nyama yotshuka lembe rin’wana na rin’wana valahlekeriwa hi mamiliyoni wa tirhandi hikokwalaho ka kuyiviwa ka swifuwo. Va National Stock Theft Prevention Forum vana switsundzuxo leswi landzelaka leswinga pfunaka van’wamapurasi kuva va lahlekeriwa hi swifuwo kambe va olovisa ku khomiwa ka makhamba loko va kumeka:

Fungha Swifuwo swa Wena

©Marinda Louw

Kuya hi nawu e Afrika Dzonga, swifuwo hinkwaswo swifanele kuva na mfungho wo hlawuleka wa n’wamapurasi wa vutitivisi. Swatika kuva kupfaleriwa makhamba ya swifuwo loko vun’winyi bya swifuwo byinga humeseki.

Hlaya Swifuwo

©Eric Miller

Swifuwo swifanele ku tshamela ku hlayiwa kukota ku vona loku kuri na kulahlekeriwa kumbe kuri na swiphiqo. Va National Stock Theft Forum va tsundzuxa van’wamapurasi ku hlaya swifuwo kan’we hi vhiki loko swinga endliwi masiku hinkwawo. Van’wamapurasi vafanele ku hlaya swifuwo hi voxe loko swikoteka, kambe loko swinga koteki vafanele ku languta tinhlayo loko taha tshamisekile.
Swifuwo leswi lahlekeke xikanwe na leswinga ringeta kuyiviwa swifanele ku potiwa e maphoriseni hiku hatlisa. Loko u teka nkarhi wo leha swiendla leswaku switika ku landzelerisa vumbhoni xikan’we naku khoma makhamba.
Swifuwo leswingariki swa wena naswona swifanele ku potiwa e maphoriseni xikan’we nale ka va akelani va mapurasi yale kusuhi. Awulavi leswaku makhamba ya tirhisa ndzhawu ya wena kuva ya tumbeta leswi yiviweke, laha mhaka yo biha ungata voniwa tani hi khamba kumbe munhu loyi a tirhisanaka na makhamba.

Ku Hlayisa Ntsariso

©Chris Daly

Hlayisa ntsariso lowungana vuxokoxoko byo enta naswona ntsariso lowu wufanele kuva wu tshamisekile.

Ku Xavisa Xitoko

©Eric Miller

Vinyi va swifuwo lavantshwa vafanele ku nyikiwa maphepha ya vutitivisi lawa yangana vito na xivongo swa khale ka n’winyi wa swifuwo, vito na kherefu ya muxavi kukatsa na siku leri vanga xaviselana hi rona. Muxavi u fanele ku hlayisa maphepha lawa kuringana lembe hinkwaro tani hi vumbhoni bya leswaku u xavile.
Vaxavisi kumbe va auction va lava switifikheti ku kombisa leswaku vanga xavisa swifuwo hiku yimela n’winyi wa swona. Siku ra mpfumelelo ri fanele riri ra sweswi naswona swikatsa vuxokoxoko bya muxaka kumbe muxaka wa swifuwo, nhlayo ya swifuwo, mfungho wa vutitivisi, rimbewu kukatsa na muhlovo wa swifuwo hindlela yoleyo.

Mafambiselo

Vafambisi xikan’we na valayichi valava xitifikheti xaku fambisa ehandle kaloko swifuwo leswi swifambisiwa hi patu ra mani na mani leri hundzaka hile misaveni ya wena. Xitifikheti lexi xifanele xiva na vito na kherefu ya n’winyi wa tihomu, ndzhawu leyi tisukaka na laha tiyaka kona, vito ra muchayeri wa xofamba, siku leri xinga humesiwa hi rona naswona loko swikoteka na vuxokoxoko bya xofamba. Muxaka wa swifuwo na mfhungho, rimbewu, nhlayo xikan’we na muhlovo wa swifuwo, loko swinga funghiwangi hi ndlela swifanele ku vikiwa.

Vika Milandzu

Van’wamapurasi aswitalangi leswaku va pota ku yiveriwa swifuwo, hikuva i ntirho wukulu naswona switeka nkarhi ku endla tano. Ku pota milandzu yotani swina nkoka swinene, kungari hi xikongomelo xo khoma makhamba, kambe swipfuna swinene leswaku switiveka eka nhlayo ya ntiyiso ya timhangu taku yiviwa ka swifuwo, leswi eku heteleleni swi endlaka leswaku mfumo wu endla leswaku kukumeka switirhisiwa swotala, loko swita eka nhlayo ya vatirhi na switirhisiwa ku lwisana na vugevenga lebyi.
Tlhela u tsundzuka loko u hatla u pfula nandzu, switisa nkateko wakuva ku hatlisa ku khomiwa makhamba.

Nyika Vumbhoni

Makhamba yatala ku famba yangari na nandzu, hambi leswi ku tekiwaka nkarhi na switirhisiwa swakuva ku khomiwa makhamba kutani ku lavisisiwa nandzu ehenhleni ka makhamba lawa, loko van’wamapurasi vangayi e khoto kuyava timbhoni. Tsundzuka leswaku ku humelela ka kukhomiwa ka makhamba ya pfaleriwa swivula ku humelela eka van’wamapurasi hinkwavo. Xiphemu lexi axi hlengeletiwile kusuka eka vuxokoxoko lebyi nyikiweke hivaka National Stock Theft Forum.

Translated by Ike Ngobeni