Dragon Fruit ke Eng
Dragon fruit ke tholwana ya tropike e welang sehlopheng sa cactus e nyolohang (Cactaceae). E tsejwa hape e le pitaya kapa strawberry pair mme ke semela sa lehae sa Mexico, Amerika Bohareng le Amerika Borwa.
Mofuta ona wa cactus o nyolohang o kang morara, o le metso e yang hodimo, o hlahisa ditholwana tse kgolo tse kgidikwe ebile di le makgekgefa tse boima bo pakeng tsa 150 le 600 g mme mmala wa teng o pakeng tsa bo-pinki bo bofubedu ho ya ho o mosehla. Naheng, o tshehetswa ke difate, mme o se o fetohile semela se hlaselang/sa mokenella dinaheng tse ding, ho kenyeletswa dibaka tse itseng Afrika Borwa. Mesebetsing ya temo, mokgwa wa ho tshehetsa (teralisi) o a sebediswa ho dumella kgolo e eketsehileng le ho bebofatsa kotulo.
Hangata dragon fruit e jowa e le jwalo mme e bata. Matlalo a matenya a eboha habonolo ho hlahisa bokahare bo bosweu kapa pinki ho ya bofubedung, ka matheba a manyane a dithootse tse ntsho.
Mefuta ya Dragon Fruit
Letlalo la dragon fruit le ka ba le mmala o tlohang ho o pinki kapa o mosehla, bokahare ba yona bo ka ba bosweu, bopinki bo hlakileng ho ya ho bo kganyang haholo kapa o bofubedu bo tebileng ka dithootse tse ntsho tse tshwanang le tsa kiwi fruit.
Kamehla ho ne ho nahanwa hore tatso ya dragon fruit hangata e amana le mmala wa bokahare ba yona. Bokahare ba yona bo bosweu bo na le tatso e seng bohale, ha mefuta e pinki kapa e mefubedu yona e batla e hlabosa le ho ba le lero. Ka ntshetsopele ya mefuta e ntlafetseng, mohato ona o ke ke wa hlola o sa sebediswa ka ho tshepahala.
Ho na le mefuta e meraro e tlwaetseng ho lengwa ya dragon fruit; o pinki-mofubedu ka bokahare bo bofubedu, e sa tlwaelehang e letlalo le lesehla mme bokahare bo le bosweu le e pinki ho ya bofubedung letlalong mme bokahare bo le bosweu.
Ha jwale (2019) mefuta e mmedi e ka sehloohong ya dragon fruit e a lengwa Afrika Borwa: Hylocereus undatus e nang le bokahare bo bosweu le Hylocereus costaricensis e nang le bokahare bo bofubedu. Mefuta ena ka bobedi e na le matlalo a pinki-bofubedu, empa mofuta o hlabosang wa Hylocereus costaricensis o na le tswekere e hodimo mme ke oona o ratwang haholo.
Dragon fruit e tshehla ya Hylocereus megalanthus ke mofuta o thunyang mariha. E batla e le nyane mme e hola ka monyebe ho feta mefuta e meng mme e thefulwa habonolo ke dikokonyana tse kgathatsang le mafu. E hlabosa ho feta mefuta ya letlalo le lefubedu. Boemo ba lehodimo ba Afrika Borwa bo etsa dragon fruit e tshehla e se ke ya lokela tlhahiso ya lehae.
Dijalo tse ntjha tsa Amerika Borwa le tse ding tse ntlafaditsweng California, di ntse di lengwa Afrika Borwa ho kena dieteng tsa dijalo tsa ‘boholoholo’ tsa dragon fruit Afrika Borwa ka dijalo tse hlabosang.
Mefuta e meng ya dragon fruit e kang ‘Ruby Red’ e Indonesia e beha ditholwana ho tloha ka Pherekgong ho ya ho Tshitwe. Le ha ho le jwalo, boemo ba Afrika Borwa ha bo a lokela tlhahiso ya selemo ho pota mme mofuta ona o kotulwa feela dikgweding tsa lehlabula.
Translated by Maletsatsi Sejake