Mesebetsi ya Bongwaneng
Ha ke le dilemo di leshome, ke ile ka ba moholo ho lekaneng ho thusa Mme le ntate. Ke ne ke tseba hore na ba sebetsa ka thata jwang mme ke ne ke ikgohomosa haholo ka bona. Kahoo hoseng ho hong le ho hong ke ile ka nka lefielo la ka hore ke fiele jarete ka cheseho, ke leka ho ba motho ya molemo le ya masene jwaloka bona.
Haeba ke ne ke tsilatsile ho tsubella mofuthu wa dikobo tsa ka, Ntate o ne a tla tla ka thupa ya hae e le hore a tiise hore ke tsohile. Ho ne ho se na taba ya ho se mo mamele, eseng ka nako eo kapa ka nako yohle.
Re ne re kwetlisitswe hantle, bohle ba rona ba bahlano, hore re sebetse ka thata, jwaloka yena, re sa kgathala. Kahoo ho tloha letsatsing la ka la leshome la tswalo ho ya pele, hora ya bone e ne e le nako eo ke neng ke tshoha ka yona.
Tlhahlobo ya Borwetsana
Ha e ne e le nako ya teko ya borwetsana, Mme o ne a rekile sakatuku e tsweu bakeng sa ketsahalo eo. Haeba basadi bao ba ne ba ka fumana hore ke ntse ke le morwetsana, e mong wa bona o ne a tla tswa mme a tsokele sakatuku ho banna ba lesakeng. Haeba ke ne ke se morwetsana, mosadi eo o ne a tla tswa ka ntle ho sakatuku. Ha kea ka ka tshaba teko eo hobane ke ne ke eso be le mohlankana. Bakeng sa ka, basadi ba ile ba tsokele sakatuku e tsweu.
Banna bohle ba phutholohile, ba qala ho bososela le ho kgantsha diphaephe tsa bona le disakerete. 'Kea leboha, kea leboha,' ba ile ba hweletsa basadi bohle. Thapameng eo Ntate o ile a hlaba nku ka tlhompho ya ka, mme mantsiboya, re ne re ena le sebete se seholo sa ho keteka. Tlhahlobo ya borwetsana e ne e le meetlo e nngwe hape e neng e hlahisa tlwaelo ya rona ya tlhompho.
E ne e le boima ho rona banana ba banyane, empa ha rea ka ra hanyetsa hobane e ne e le karolo ya bophelo mme ke ne ke sa etse letho leo batswadi ba ka ba neng ba sa lakatse ke se etse.
Lenyalo la Sexhosa
Batswadi ba ka ka bobedi e ne e le matichere a tshwanelehang mme ke ne ke rata sekolo. Ke ne ke batla ho ba mosuwe hape, ka mora dilemo tse tharo sekolong se phahameng, ke ile ka ya kholejeng ya kwetliso ya matichere. Ke ile ka feta thupelong empa ha ho mohla nkileng ka sebetsa ke le mosuwe, hobane nakong ya selemo se fetileng sa thupelo, ke ile ka tlameha ho nyala.
Ntate o ile a kgetha monna wa ka, Otto Qayiya, mme mokete wa rona wa lenyalo o ile wa etsahala ka matsatsi a mabedi, la bohlano le la botshelela ka 1965. Re ile ra ngola dimemo tse ngata dikarolong tse nyane mme ra di fa bana ba banyane ho ya ho mosuwe-hlooho sekolong. Nakong ya kgefu, bana bohle ba ile ba fuwa e nngwe ya dimemo tse nyane tsa ho ya lapeng.
Ka tsela eo, motse oohle o ne o tseba ka hona. Ena ke tsela eo re neng re tlwaetse ho hasa lentswe ka yona ka lenyalo. Re ile ra nyalana Kerekeng ya Anglican, yaba re ya ntlong ya Otto moo bohle ba neng ba re emetse ka ntle, ba thoholetsa; basadi ba dihlopheng tsa bona tse tshweu le diaparo tse ntle tse pinki le tse putswa dilemong tsa bo 1960, le banna ba diaparo tsa bona tse ntsho le diaparo tse tshweu.
Re ile ra qeta nako e itseng re dumedisa motho e mong le e mong mme re sisinya matsoho, yaba re kena ka hare ho ja dijo tsa motshehare. Dinku tse nne le kgomo e le nngwe e kgolo e ne e hlabilwe. E ne e le mokete o moholo le nama, papa le dirafshwa bakeng sa batho ba tsofetseng.
Meetlo ya setso
Batho ba bangata dibakeng tsa mahaeng ba ne ba ntse ba apara diaparo tsa setso ha ke ntse ke hola. Basadi ba ne ba ena le diaparo le dihlapa feela mme banna ba ne ba apere dikobo tse pota-potileng mahetleng, ba tlameletswe maotong.
Batho bana ba ne ba sa ye kerekeng mme ba thibela bana ba bona sekolong ho hlokomela masimo a bona a meroho le dikgomo, dinku le dipodi. Dintho di ne di le tsa setso.
Translated by Bongani Matabane