Ho fepa Dinotshi tsa Mahe a Dinotshi

© Magnus Manske
Dinotshi tsa mahe a dinotshi di hloka dijo bakeng sa ho phela le ho hlahisa bana. Di hloka dikhabohaedreite (tswekere ka lero kapa mahe a dinotshi), amino acid (protheine e tswang peoeng e phofshwana), lipids (mafura a asiti, sterols), divithamine, diminerale (letswai) le metsi.
Dinotshi tsa mahe a dinotshi di hloka dijo tse nang le mefuta e fapaneng ya mehlodi ya peo e phofshwana ho kgona ho etsa di enzyme tse fapaneng. Di enzyme tsena dia hlokahala hore di silafatse mmele ya tsona ho tswa dikokonyana tse bolayang dikokwana-hloko le mafu mme di thehe tsamaiso ya mmele e matla ya ho itshireletsa mafung. Hangata tsamaiso ya mmele e futsanehileng ya ho itshireletsa mafung, e lebisang tlhokomelong ya dijo le tlala ke yona sesosa se ka sehloohong sa ho shwa ha dinotshi.
Dinotshi tse matlafaditsweng hantle di ka kgona ho phela hantle nakong ya komello le mariha le ho hodisa dinotshi tse ding tse nyenyane ho feta tse sa kang tsa fumana dijo tse ntseng di feptjwa.

Nako ya ho Fepa Dinotshi

Ho fepha ha dinotshi hoa hlokahala ha kolone ya dinotshi e le tlaase dijong tse bolokilweng le ha ho na le furu ya tlhaho. Afrika Borwa, ke feela karolo ya 12% ya mobu e ka sebediswang bakeng sa dihlahiswa tsa dimela, jwalo ka difate tsa ditholwana, ha mefuta ya tlhaho ya djo tsa dinotshi e kang fynbos e Western Cape e boetse e lekanyeditswe. Furu ya tlhaho e fokotseha ka ho eketsehileng ke komello le mello e hlaha.
Mahe a dinotshi ke mohlodi wa dijo bakeng sa dinotshi dikgweding tsa mariha le ka dinako tse ding ho haella ha dimela tse nang le dipalesa tse nang le lero. Nakong ya komello kapa ha lero la mongobo le sa fumanwe, dinotshi di sebedisa mabenkele ana a mahe a dinotshi ho matlwana a dinotshi ho phela. Hangata ho fepa dinotshi ho tlatsetsa ho boetse ho hlokahala ka mora kotulo ya mahe a dinotshi.
Ka hona ho bohlokwa hore morui wa dinotshi a atise ho hlahloba palo ya mahe a dinotshi matlwaneng a dinotshi hore a tsebe hore na phepo ya dinotshi e ya hlokahalang kapa haeba matlwana a dinotshi a lokela ho fallela sebakeng se nang le thepa ya tlhaho.
Dijo tse tlatsetsang hangata di fanwa hang feela pele ho ketsahalo e sithabetsang e kang ho kotula mahe a dinotshi, ho suthisetsa matlwana a dinotshi bakeng sa tshebeletso ya ho tsamaiso ya peo le pele ho arolwa kolone.
Dijo tse tlatsetsang di ka ntlafatsa bophelo bo botle ba kolone le mofumahadi.

Ke eng e ka Fepang Dinotshi tsa Mahe a Dinotshi?

©Syrio
Dinotshi di hloka dikhabohaedreite (tswekere) le protheine (peo e phofshwana).
Dikhabohaedreite di sebedisetswa ho boloka mocheso wa mmele wa dinotshi le mocheso o ka hare ho matlwana a dinotshi.
Dinotshi di boetse di hloka peo e phofshwana e le mohlodi wa diprotheine, divithamine, diminerale le dikhabohaedreite. Peo e phofshwana e sebediswa ho hlahisa royal jelly e nang le ho fepa mofumahadi le bana.

Ho fepa Dinotshi - Tswekere

O se ke wa fepa mahe a dinotshi ho ya dinotshing ntle le haeba e tswa matlwana a dinotshi a hao. Matshwao a dinotshi a kang American foulbrood a ka fetiswa ka mahe a dinotshi mme a ka baka tshwaetso matlwaneng a dinotshi tsa hao. Hape, monkgo wa mahe a dinotshi o ka kgahla ho senya dinotshi ho kena matlwaneng a dinotshi.
Ho ena le hoo, fepa tswekere e tshweu kapa sirapo e entsweng ka tswekere e tshweu le metsi. Le ka mohla o se ke wa sebedisa tswekere e tala, tswekere e sootho kapa molasses kaha tsena di ka baka letshollo dinotshing.
Ba bang ba barui ba dinotshi ba kgetha karolelano ya karolo e le nngwe ya tswekere ho karolo e le nngwe ya metsi (hlaphollo ya 1:1) ha ba bang ba kgetha sirapo e matla ka dikarolo tse pedi tsa tswekere ho karolo e le nngwe ya metsi (2:1). Metsi a futhumetseng a thusa ho qhaqha tswekere, empa motswako wa tswekere ha oa lokela ho futhumatswa kapa ho bidiswa kaha sena se tla etsa hore tswekere e dule e le matla.
Ka kakaretso, sirapo ya 1:1 e tla tlatsetsa mabenkele a mahe a dinotshi le ho susumelletsa dikolone ho hlahisa lesya le lecha la dinotshi. Sirapo e thibelang e sebedisetswa ho fana ka dijo ha mahe a dinotshi a bolokwa matlwana a dinotshi a le tlase. Ho kgothalletswa ho qala ho fepa ka litara e le 1 ya sirapo. Sena se lokela ho lekane matsatsi a seng makae.
Sirapo ya sebaka sebakeng sa sefate se sa tebang tlasa sekwahelo sa matlwaneng a dinotshi mme o behe mela e meng ya jwang, makala kapa majwe hore dinotshi ho fihla ho sirapo ntle le ho kena le ho kgangwa ke metsi.

Ho fepa Dinotshi - Peo e phofshwana

©JMK
Peo e phofshwana e molemo ka ho fetisisa e fanwang ke mefuta e fapaneng ya dimela tse nang le peo e phofshwana haufi le matlwana a dinotshi empa kgaello e ka etsahala mathwasong a selemo. Dinotshi tsa mahe a dinotshi di rata peo e phofshwana e nang le diprotheine tse fetang 25%. Mehlodi ya peo e phofshwana e kenyeletsa sonobolomo (14%), eucalyptus (20%) le Aloe davyana (28%). Peo e phofshwana ya Canola e na le maemo a tshwanang a phahameng ka protheine.
Dinakong tsa kgaello, peo e phofshwana e ka eketswa ka ho sebedisa baemedi ba peo e phofshwana (reka ho tloha bafepeding ba thepa ya notshi) kapa peo e phofshwana ya tlhaho. Peo e phofshwana e ka boela ya jara le ho fetisetsa malwetse a dinotshi, ha e tlatsetsa ka peo e phofshwana ya tlhaho, feela e bokella peo e phofshwana e tswang koloneng e matla le e se nang mafu.
Dr. Eric C. Mussen, wa University of California Davis, e USA o kgothalletsa ho fepa tomoso ya thitelo, e theko e tlaase e tshwanang le peo e phofshwana ya yona. E ka fepa dinotshi tse nang le phepo e nepahetseng, empa di e nka hantle ha e ena le tshebetso e tshwanang le ya botoro ya matokomane. Matlwana a dinotshi a seng makae) o ka kopanya tomoso ka sirapo ya tswekere ya 50%. Kwala ka pampiri ya boka kapa dipolasetiki ho e boloka e le mongobo
Nicolasenven, morui wa dinotshi wa Paarl, o fumane hore ho fepa motswako wa peo e phofshwana ka 5 ho ya ho 10% ya mahe a dinotshi (fepa lihlahisoa tsa bana ba haufi ka hohle kamoo ho ka kgonehang ho bana) e sebetsa hantle. Seo se bolela hore o sebedisa mahe a dinotshi a matlwana a dinotshi mme eseng mahe a dinotshi ho tloha matlwaneng a dinotshi o ka ntle ha hoo ho ntse o ka kenya mafu.

Translated by Bongani Matabane