Phepo ya Dinose tša Todi

© Magnus Manske

Dinose di dijo go phologa le go twala. Ba hloka dikhapohaetrete (diswkiri ka manoping goba todi), diaminoesete (proteine tša go tšwa moduleng), liphits (diesete tša makhura, disterol), dibithamine, diminerale (matswai) le meetse.
Dinose hloka dijo tše di humilego ka pharologano methopo ya modula go kgona go tšweletša di difetoledi tše di fapanego. Difetoledi tše di a hlokega go ntšha mpholo mmelegn ya tšona go tšwa go dibolayasenyi le malwetši le go aga mašole a mmele a tiilego. Gantšhi mašole a mmelea a fokolago, ao a hlolago phepompe le tlala ke tše kgolo tše di hlolago mahu a dinose.
Dinose tše di maatla tše di fepiwago botse di ka kgona go phologa bokaone dikomelelo le marega le go godiša dinose tše di nnyane tše di ntšhi go feta tšeo di sa amogelago tlaleletšago ya phepo.

Dinose di Fepiwa Neng

Go fepa dinose go bohlokwa ge phelammogo e le ya fase ka dijo tšeo di bolokilwego le ge go na le furu ya tlhago ye nnyane. Ka Aforika Borwa, ke fela naga e ka bago 12% e ka šomišwago tšweletša dibjalo tša go swana le mehlare dikenywa, mola furu ya dinose go swana le mehlare ya tlhago ka Kapa Bodikela le yona ke ye me nnyane. Furu ya tlhago e fokotšwa go ya pele ke dikomelelo le go mello ya ka nageng.
Todi ka motšhitšhing ke mothopo wa dijo wa dinose ka dikgweding tša marega le ka dinako tša tlhokego ya dibjalo tša go khukhuša tša go huma ka manopi. Nakong ya komelelo goba ge manopi a se gona, dinose di šomiša dipolokelo tša todi, tše di ka motšhitšhing go phologa. Gantšhi dijo tša tlaleletšso ya dinose gape di a hlokega ka morago ga puno ya todi.
Ka fao go bohlokwa go baruanose kgafetša go hlokomela palo ya todi ka motšhitšhing go ya ka selekanyo sa tlaleletšo ya furu ya dinose go bohlokwa goba ge metšhitšhi di swanetše go hudušwa go ya ka lefelong la furu ya tlhago ye ntšhi.
Dijo tša tlaleletšo gantšhi go fiwa pele ga tiragalo ye e ka nyakago go ba ya kgatelelo ya go swana le puno,go huduša phelammogo ka lebaka la tshepedišo ya go dulafatša le pele a pharola phelammogo.
Dijo tša tlaleletšo gape di ka kaonafatša maphelo a phelammogo le kgošigadi.

Ke Eng seo o ka Fepago Dinose tša Todi?

©Syrio
Dinose di hloka dikhapohaetrete (swikiri) le proteine (modula).
Dikhapohaetreite di šomišwa go hlokomela themperetšha ya mmele wa nose le thempheretšha ya ka gare ya metšhitšhi.
Dinose gape di hloka modula bjalo ka mothopo wa proteine, dibithamine, diminerale le dikhapohaetreite tše dingwe. Modula o šomišwa go tšweletša todi ya bogoši yeo ka yona go tla fepiwago kgošigadi le mae.

Phepo ya Dinose - Swikiri

O seke wa fepa todi dinoseng ka ntle le ge e le gore e tšwa motšhitšhign wa gago. Malwetši a dinose a go swana le foulbrood ya ka Amerika e ka atološwa ka todi gomme e ka hlola phetelo ya motšhitšhing wa gago. Gape, monkgo wa todi o ka goketša dinose tša go amoga go tsenela motšhitšhing.
Go kaone gore o fepe swikiri ye tšheu ya tlawelo goba sirapo ye e dirilwego ka swikiri ye tšhweu le meetse. O se ke wa šomiša swikiri ye tala, swikiri ye botsothwa goba dimolass ka ge tše di ka hlola letšhollo dinoseng.
Baruadinose ba bangwe ba rata kamano ya karolo ye tee ya swikiri go karolo ye tee ya meetse (1: 1 go tswaka) mola ba bangwe ba rata go sirapo ye e kotonyna ya dikarolo tše pedi tša swikiri go karolo ye tee ya meetse (2: 1). Meetse a go fiša a thuša go phatlalatša swikiri, eupša motswako wa swikiri o swanetše go fišwa goba go bidišwa ka ge se se tla dira swikiri e be kharamele.
Ka kakaretšo, 1: 1 ya sirapo e tla thekga dipoloko tša todi gomme e tla hlohleletša diphelammogo go tšweletša mae a dinose. Ge syrup ye koto e šomišwa go tšweletša dijo ge todi e le dipolokoleng di le fase. Go šišinywa gore go thoma go fepa sirapo ye e ka ba go litara e tee. Se se swanetše go lekana ka matšatši a mmalwa fela.
Bea sirapo mo treiying ye sa isego ka fase ga sekhurumelo gomme e bee dikotana tša bjangnyana tše dingwe, dikalana goba maswika gore dinose di fihlele sirapo gomme di sa wela ka gare le go kgangwa.

Phepo ya Dinose - Modula

©JMK
Modula e fepwa bokaone ka mehutahuta ya dimela tše di ntshango modula ka pele ga motšhitšhi eupša ditlhaelo di ka diragala mathomong a seruthwana. Dinose tša todi di kgetha modula ka diteng tša proteine ya go feta 25%. Methopo ya modula e akaretša sonoplomo (14%) eucalyptus ((20%) le Sekgopha davyana (28%). Modula khanola o nale proteine ye e swanago ya maemo a godimo.
Dinakong tša hlokego, modula o ka tlaleletšwa ka go šomiša modula wa go emela (reka bbabing ba didirišwa tša dinose) goba modula wa tlhago. Gape modula o ka rwala le go fetetša bolwetši bja dinose ka gona ge o tlaleletša ka modula wa tlhago, kgoboketša modula go tšwa bodulammogong bjo bo maatla bjo bo senago bolwetši.
Ngaka. Eric C. Mussen, wa Yunibesithi ya California Davis, ka Amerika le ena o kgothaletša go fepa sekokomoši sa batitieli, selo sa theko ye fase sa go swana le modula ka bokaakang bja yona bja phepo. E ka fepiwa e omile ka dinoseng, eupša ba e tsenywa kaone kudu ge e na le tepamo ya go swana le botoro ya matokomane. Baruanose ba ba nnyane (le metšhitšhi e sego mekae fela) ba ka tswaka sekokomoši le 50% ya swikiri ya sirapo. Phutela ka pampiri ya motu goba dipolastiki go dula e swara e le monola.
Molemirui wa ka Paarl Nico Langenhoven e hweditše gore phepo ya motswako wa modula le 5 go ya go 10% ya todi (fepiwa ditlhomesong tša mae gaufi kudu ka moo go ka kgonagalago le mae) go šoma bokaone. Gore le seo se boletšwe šomiša todi ya motšhitšhi e sego todi ya go tšwa ka ntle ga motšhitšhi ka ge e ka tsentšha malwetši.

Translated by Lawrence Ndou