Mofuta ona o bonahetse o hlaha Carinena, Aragon leboya botjhabela ba ba Spain, ho tlowa moo ya hasana mafatsheng a mang boreneng, ho kenyelletsa le Sardinia, Sicily le Naples, mmoho le Roussilon le Corsia France, eo e kileng yaba karolo ya tlaho ha selehae.
Disentjhuring tsa bo 18 mofuta ona oile wa fumanwa hantle Languedoc, profinsing e Borwa ba Rhone. Ho tlala tlala hwa tshwaetso ka sentjhuri ya 19 le yona e ile ya phahamisa temo ka tsela esa bonahalang, ha balemi ba ne ba leka ho kwala sekgeo ka ho jala sefate se holang ka mafolofolo. Mofuta ona o ile wa ba sefate se jalwang ka ho fitisisa sa morara, haholo ho potoloha Mediterranean.
Ha ho tsebahale hore Grache e fihlile neng Aforika Borwa. E memg ya menahano ke hore James Busby, monna wa Scots eo a neng a bitswa “ntate” wa industeri ya veine , o ile a siya dikutu tseleng ha a tlowa Perpigna, France ho ya Australia ka bo 1830.
E ne e se e fumanehile hantle ha moprofesa Abraham Izak Perold e netefatsa ka 1907 hore Grenacha blanc e bonahala e tlisitswe ho tswa Rioja Spain mme e ne e tshwana le Grenache noir ya Montpellier France. Grenache blanc ho bonahala e fihlile Aforika Borwa ka 1970, ha dimela tsa Grenache Gris di fumanehile ka mafelong a 1990.
Tlhahiso e ntse e kgutsitse Aforika Borwa, empa e ntse hola ka ho tsepama bakeng sa disentjhuri tse fitileng. Pakeng tsa 1999 le 2016, sebaka se sa hlahiseng hantle Grenache blanc se ile sa nyoloha ka 28-110ha, sebaka se neng se sa hlahise Genache noir se ile sa phahamisa ka 42-340ha. Sebaka se sa hlahiseng hantle Grenache gris se ile sa dula sele fatshe, ho tloha ho haho letho ho ya ho katlase ho 3ha.
Difate tsa Grenache gris di ntse di fumaneha Paarl. Difate tsa Grenache noir di fumaneha dibakeng tsohle tse hlahisang veine ka hara naha, ka Swartlang le Paarl e balng ho feta halofo ya dibaka tse sa hlahiseng hantle. Sena se etsahala le ho le ho Grenache blanc, ntle le horeha ya lengwa Kapa Leboya.
Grenache noir lokiseditswe ho hola ka mafolofolo, e ikamahanya le maemo a futhumetseng a lehodimo. Mofuta ona o nale kgoneho e hodimo ya kgolo e fihlang ho 15ha - 20ha.
Translated by Sebongile Sonopo