Bodumedi ba Badimo
Meya e matla kapa diriti hangata ke ya baholo ba batona ba seng ba hlokahetse ba moloko o tlileng pele. Maxhosa a bitsa baholoholo ba bona izinyanya, ha Mampondo ba ba bitsa amathongo.
Haholoholo banna ba mmele o moholo ebile ba nang le tshusumetso e itseng bophelong ba bona, diriti e ne e ba baetapele ba bolatedi bo itseng- bathehi ba malapa, baetapele ba malapa le marena a kgale - ho ba maemong a ho tiisa maqhama dikamanong tsa leloko hammoho le ho bahlahlami ba bangata. Bodumedi badimong ke mokokotlo wa lelapa, lapeng le eketsehileng.
Waloka lehokela le phelang pakeng tsa ditho tsa lelapa le badimo ba moloko o tlileng pele, hlooho ya lelapa e motona ke yena ya laolang mesebetsi ya setso, ka boyena kapa moemedi wa hae.
Hlooho ya lelapa la mofu e kenyeleditswe ke bara ba hae e le moholoholo wa lelapa, e leng mokgwa o tlwaelehileng o akaretsang dihlabelo tse pedi. Ho wa pele (umkhapo), podi e tshweu e hlokang sekodi e a hlajwa ho felehetsa (ukukhapa) moya wa mofu ho ya diriting.
Mokgweng wa bobedi (umbuyiso), ho hlajwa kgomo ho kgutlisa moya wa mofu jwaloka moholoholo ho sireletsa marulelo a ntlo le moedi wa teng. Le hoja ho tloha kgale marena a ne a bolokwa mabopong a dinoka kapa morung, dihlooho tsa malapa di ne di bolokwa lesakeng la dikgomo pela monyako.
Ho Fetoha Moya wa Badimo
Kaofela batho ba seng ba hodile dilemong ha ba hlokahala, basadi ba sa nyenyefatswe banneng, ba fetoha meya ya badimo mme e ka susumetsa bophelo ba ditloholo tsa bona, ba buisana le bona ka ditoro le matshwao. Motho wa mmê e ka ba moya wa badimo baneng ba hae, baneng ba mora wa hae le baneng ba kgaitsedi ya hae.
Le hoja badimo ba moloko o tlileng pele oo a hlahetseng ho oona o ntse o tswela pele ho susumetsa mosadi kamora hoba a nyalwe, mosadi ya nyetsweng o ntse a hopolwa a susumetswa ke badimo ba monna wa hae.
Sena se toboketswa hantle ka mokete wa lenyalo (umdudo), ha monyaduwa a lahlela lerumo , leo e leng la ntate wa monyadi, a le lahlela monyako wa lesaka la dikgomo tsa hae (ukuhlasa umkhonto). Ha mosadi a kula kapa a ba le pitso ya ho ba ngaka, hlooho ya lelapa leo a tswaletsweng ho lona, kapa moemedi wa hae, o tlamehile ho etsa sehlabelo se hlokehang molemong wa hae.
Mesebetsi ya Tlwaelo ya Setso
Ntle le ho kula le bomadimabe, ditlwaelo tsa setso (amasiko) di etswa mohatong o mong le o mong wa tsela ya bophelo, ho tloha tlhahong ho ya botjheng, lenyalong le ho kgaotsa ho ya matsatsing ha bommê. BaNguni ba Kapa ba sebedisa pokeletso ya dipapiso ho bua ka meya le lefatshe la semoya.
Mohlomong e nngwe ya dipapiso tsa kgale tse sebedisetswang badimo ke moya (umoya), e leng lentswe le amohetsweng ke baromuwa bakeng sa Moya o Halalelang mme le kile la sebediswa diphetolelong tsa puo ya Sexhosa Bibeleng ho tloha ka nako eo.
Ditlwaelo tsa setso di sa ntse di etswa le kajeno, le hoja e le ka tsela e fetotsweng le ho fokola haholo, ka bobedi dibakeng tsa mahae le metseng e meholo ya Afrika Borwa.
Translated by Maletsatsi Sejake