Badimo ba Cult
Digalagala goba ka meriti gantši ke banna ba hwilego ba maemo a godimo ba sehlopha sa agnatic. MaXhosa a bitša badimo ba re iminyanya, mola Mpondo ba bitša amathongo.
Go a lemogega gore banna ba boima le ba khuetšo mo maphelo a bona, meriti e be e le baetapele ba ba latelago – bathei basetšhaba, le dikgoši tša nako ye fetilego - ba swere maemo a godimodimo a sebopego sa bokgoši le bana ba bantši. Badimo ba Cult e be e le cult Yuniti ya ka gae,ya lapa. Bjalo ka ge bahu ba kgona go kopana le maloko a ngwako le badimo ba agnatic, ntlo ya monna e tšwetšapele meletlo ka boyena goba motho yo mongwe.
Hlogo ya ntlo ya mohu akaretšwa ke barwa ba gagwe bjalo ka nawasoya ya ngwako, ka tlwaelo tshepedišo ye e ama ditšhitelego tše pedi. Ya mathomo (umkhapo), pudi ye šweu ya go se be le dipatso e a bolawa go felegetša (ukukhapa) moya wa mohu go ona.
Ka bobedi (umbuyiso), kgomo e a bolawa go buša (ukubuyisa) moya wa mohu bjalo ka nawasoya go sepela mo ka ngwakong wa lapa. Le ge e le gore ka dinako tše dingwe tša histori dikgoši di be di bolokelwa mo pankeng ya noka goba ka sethokgweng, dihlogo tša ka ntlong di be di bolokelwa ka gare ga lešaka la dikgomo kgauswi le gatepost.
Go ba Semoya sa Badimo
Batho ba bagolo ka moka bao ba hlokofala, basadi ba se be ka tlase ga banna, ba ba digalagala tša badimo gomme ba kgona go huetšago maphelo a bana ba bona, ba bolela le bona mo ditorong le maswao. Mosadi o ka ba moya wa badimo go bana ba gagwe, bana ba morwa wa gagwe le bana ba buti wa wa bana.
Le ge e le gore badimo ba sehlopha sa agnatic seo a belegetšwego sona ba tšwela pele go huetša mosadi ka morago ga lenyalo, mosadi yo a nyetšgo o huetšwa ke badimo ba monna wa gagwe le bona.
Se se bolwetšwego mo meletlong ya lenyalo la setšo (umdudo), ge mosadi a hlaba lerumo, la tate wa monna wa gagwe, gare ga legora la lešaka la dikgomo tša gagwe (ukuhlalsa Umkhonto).
Ge mosadi a babja goba a ka bitšwa go ba moalafi, hlogo ya ngwako moo a belegwe gona, goba moemedi wa gagwe, o tlamegile go dira dineelo tše nyakegago (s) ka legatong la gagwe.
Meletlo ya Setšo
Ka ntle le go babja le madimabe, meletlo ya setšo (amasiko) e a dirwa ka nako ye nngwe le ye nngwe ya maphelo, go tloga pelegong go ya puberty, lenyalo le menopause go fihla motho a hlokofala. Kapa ya Nguni e šomiša ditshwantšhišoka go digalagala le lefase la semoya.
Ye nngwe ya tshwantšhišoka ya kgale yeo e šomišwago go badimo ke phefo (umoya), lereo leo le tšerwego ke baruti go šomišwa go Moya wa go Galalela gape le šomišwa go diphetolelo ya Bibele ya Sethosa go tloga bjaneng. Meletlo ya setšo e sa dirwa le lehono, le ge e le gore e fetotšwe kudu, bobedi ka magaeng le ka ditoropong tša Afrika Borwa le ditoropokgolo.
Translated by Lebogang Sewela