Kufundvwa Kwemhlaba neMatje eMapungubwe

Libhande Lase Limpopo Lelihambamalula

©Roger de la Harpe

Ngenkhulumo yekufundza umhlaba nematje, imapungubwe lehlala kubheyisini emkhatsini kwemagranite lamabili emigodzi (incenye lenkhulu yesikhumb lesicinile sangaphandle). Lenankinga ibitwa nge Libhandle lase Limpopo Lelihambamalula.

Ngeminyaka yemakhululu lamabili nemashumi lasihlanu etigidzi kudzala, kucina kwemhlaba kwacala kunyakata ngakulelibhande nasetjeni lelincibilikile leliphuma kusigogo sencenye levale letinye tintfo yaphushwa yaya etulu kwelidvwala lelincane esihlabatsini sematje.

Loku kwenta emadykes edolerite futsi, nalesihlabatsi sematje nasisuka, le dolerite lecinile yashiywa ngemuva ngekuma kwemagcuma. Ngasetulu kwe Mapungubwe hill ungabona kahle sibonelo lesikahle, letijuba tengce lendzawo ngelilayini, lelicondzile lelimnyama. Bantfu labaningi bacabanga kutsi ledyke yemvelo libondza lelikhulu lelakhiwe bahlali base Mapungubwe.

Bheyisini wase Limpopo

©Roger de la Harpe

Kepha bekukhona imphilo Ku Bheyisini waseLimpopo eminyakeni letigidzi ngaphambi kwekufika kwebantfu. Nawubuyisela emuva incenye yemaDinosaur lafile kuminyaka letigidzi letimakhulu lamabili atfolwa.

Letinye tintfo tema palaeontological letichazako tafaka incenye yetilwane noma titjalo letifile kufaka timbali tetitjalo,tilwanyana temitimba legcwele kanye netilwanyana letihlala ngemacembu. Letinye tinyatselo talamanye emadinosaur nato tatfolwa, tibhaleke emhlabatsini weludzaka.

Nomakute incenye yetilwane netitjalo letifile letfoliwe, emathuluzi ematje emnyaka lomusha emimango aluphawu eMapungubwe National Park. Kakhulu muva, babhali bematje eminyaka, labafana nema San, bapenda ematje kumabondza emadvwala lase Leokwe hill.

Translated by Phindile Malotana