Matswalo le go Gola
Taolo ya bana ba mutla e bohlokwa ge e le gore kgwebo ya gago e tlo atlega, ngwana wo mongwe o lobilwego ke mofsa yo a ka se tsoge a bonwa bjalo ka poelo. Poelo e elwa bjalo ka dijo tafoleng, ka lenaneong la bokamoso bja tswadišo ya diphoofolo goba bokgoni bja thekišo ya mutla. Ka fao tlhokomelo ya gago ya bafsa e bohlokwa kudu.Bontšhi bja batswadiši ba tlogela ditswala tša beke pele ga tekolo ya bobedi. Ke dumela gore sehlaga se swanetše go lekolwa ga tee ka letšatši, kudu ge e le tswalo e kgolo goba ya mathomo go ya mutla wa tshadi.
Lekola gore bana ba botse gape ba omile. Ga go na le dikgopo tše swanetšego go bonala. Ge bana ba lebelega ba le ba sesane, lekola tshadi ya mutla ka go sepetša seatla sa yona mpeng ya yona. Ge e le gore matswele a fiša le go ruruga e ka e na le bolwetši bja letswele. (Bona Maphelo).
Ge e le gore tswalo ke ye fetago 7 le 8 ya masea mutla wa tshadi e ka ba e gloka maswi. Ka mehla ke kgopolo ye botse go gwela go feta mutla wa tshadi o mo tee ka letšatši le ngwe le le tee.
Ge e le gore ga e kgone, tloša bana ba mmalwa (tšea tše nnyanenyana go feta) ge e be ye nngwe ya mutla wa tsadi, yo a go kgonago go phela gabotse, o lebeletše kalafi, phumula ka bonolo mokgo wa mutla wa tsadi e mpsha go tšwa ka fase ga lepokisi la yona ya go ya "bana ba go tlišwa" ba masea go ba hloma ka ditswaleng tša go tlwaela. Bontšhi bja mebutla ya ditshadi ba tla amogela bana ba go tlišwa ga bonolo.
Ge e le gore bobedi bja ditswala ke ba tswadišo ye e tee le go ka mebala o swanela go e swaya le bana ba go tlišwa a ka pene ya koki gore o tsebe bao ba lego ba mma o rilego. Nako ye nngwe le ye nngwe ya diphetogo tša se sengwe le se sengwe seo se ka sehlageng, ngwala noto karateng ya lepokisi.
Masea a tla thoma go mela meriri ka nakong ya letšatši la bohlano le go bula mahlo a tšona ka la seswai go ya go 10. Go ka direga gore diphuphu di swere ke mamina. O tla lemoga gore diphuphu di khubedu le go ruruga. Kgwela monwaneng wa gago o phumule gore mathe ka leihlong le bonolo o goge dikhurumelo ka mathoko.
Ye ke mokgwa wo mo kaone wa go lokiša ‘leihlo la sehlaga’. Ge e bula mahlo, masea a tla thoma go šišinyega le go leka go latela mutla wa tshadi ge o tlogela sehlaga. Bea setena goba ‘kgato’ ka pele ga lešoba la lepokisi gore ba kgone go hwetša beola morago gape.
Masea a tla kopana le mutla wa tshadi go ja tša go tiya tšwa go 16 – go ya matšatšing a 21. A ka ja dithorwana le furu ye tala le furu yeo mmatšona a nago le yona. Go bohlokwa kudu gore masea a be le phihlelelo ya meetse ka nako ye.
Ge meetse a tlišwago ka ditlhoko go netefatša gore go ba a le fase go lekanego gore masea a kgone go a fihlelela. Ge go ba go šomišwa sebjana, netefatša gore se tletše le gore se ka se kgone go wela ka gare ga setšhelo gomme tša kgangwa ke meetse. Swara masea. Ke bokamoso bja mohlape wa gago gomme a swanetše go thaba ka go kgomiwa ke batho.
Translated by Lawrence Ndou