Karolo ya Bohwa ya Tutu
Le ka morago ga ge kgethollo e fela, Mopišopomogolo Desmond Tutu o be a tseba gore mošomo wa gagwe o be o le kgole le go fela. O be a sa na le toro ya khutšo ya lefase gomme a tsepelela go phatlalatša molaetša wa gagwe le go aga mašaledi a bohwa gagwe. Ka 1998 o ile a šoma mmogo le mosadi wa gagwe Leah go hlama Desmond Tutu Peace Centre (DTPC).
Senthara e thomile go šoma mo Orlando West, Soweto pele e leteletša go Cape Town ka ngwaga wa 2000. Senthara ya Cape Town e ile ya tšwela pele go tsebagatša semmušo lenaneo la boetapele/Emerging Leadership programme. Tutu o ile a kgokagana le medu ya gagwe bjalo ka morutiši. O ile a ruta mo sekolong sa Episcopal Divinitin Cambridge, Massachusetts ka 2002.
Ka 2003 o rutile mo Yunibesithing ya North Carolina gomme ka 2004 o ile a boela morago go, King’s College London, bjalo ka Moprofesara ya moeti. Go feta fao o šomile gape bjalo ka Moprofesara w amoeti mengwaga ye mebedi mo Yunibesithing ya Emory University in Atlanta, Georgia, fao a rutilego boruti/theology.
Masolo a Boditšhabatšhaba go Hlola Khutšo
Tutu o ile a tšwelapele ka mekgwa ya gagwe ya go bolela ka ditaba tša lefase tšeo di mo amago. O ile a dirišwa maomo a gagwe go dira seo a ka sa dirago go dira lefase le lekaone. Se se akaretša: Ka 2006 Tutu o hlomile lesolo la go fediša go utšwa bana ka go ngwadiša bana ka moka ka matswalo.
Ka 2008 Tutu o ile a kopanya le boipelaetšo bja go la San Franscisco nakong ya tibetan dikhuduego. Ka kopanong ya boipelaetšo bja pro-Tibetan mo San Francisco mo nakong Tibetan Unrest. Mo boipelaetšong bja o ile a bitša dihlogo tša naga go se dumelele pulo ya moletlo wa Diolimphiki tša selemo tša Beijing tša 2008 ka nepo ya batho ba Tibetan.
Ka 2009 o ile a thuša go hloma (Solomon Islands Truth and Reconciliation Commission), yeo e bego ya bopiwa bjalo ka (Truth and Reconciliation Commission) ya Afrika Borwa. Tutu o ile a tsenela kopano ya (United Nations Climate Change) ka 2009, moo a ilego a kgopela fetšišo ya dibešwa tša fosili.
Ka 2017 Tutu o ile a kopanya 10 Nobel Peace Prize laureates go kgopelela gore Saudi Arabia e emiše kahlolo ya lehu ya ya bafsa ba ba 14 bao ba be ba amana le thulano ya Saudi Arabianle; ka morago ga ngwaga woo o kgopetše moetapele wa Myanmar’s go emiša tshotlo ya Mamoselemo a Rohingya.
Kamano ka ga Ditaba tša Maphelo
Ka ge Tutu a ile a phekolwa le kankere ya prostate gomme a lwala ka nako ya gagwe ya go direla Truth and Reconciliation Commission ka 1990 o ile a amana kudu ka ditaba tša maphelo. O ile a lebelela kudu HIV/AIDS le bolwetši bja mafahla (TB). Ka ngwaga wa 2004 Desmond Tutu HIV Foundation e hlomilwe ka motheo wa go mo hlompha.
Motheo wo o thomile ka dinyakišišo ya kalafo ya HIV, thibelo le tlhahlo le hlokomela ya kalafo ya TB. Tutu o be a ntše a rata go bolela ka maikutlo a gagwe ka HIV, o ile a bolela le ge Benedict XVI a be a kgethilwe. Poepe o be a tsebwa bjalo ka motho yo a sa ratego go bolela ka bong le ditaba tša dikanano gomme Tutu o hlagišitše pelaelo gore Kereke ya Roma e tla tšwela pele ka kganetšo ya go šomiša dikhontomo.
Tutu gape o ile a ba patron ya (South African Prostate Cancer Foundation). Ka ngwaga wa 2014 Tutu o boletše gore ga a dumele ka lota ya bophelo ka moka. O ile a ba mothuši wa molao wa go hwa e be a re le gore o tla nyaka go ba gona go yena.
Modulasetulo a Bagolo
Ka 2007 Tutu o kgethilwe bjalo ka modulasetulo wa ba bagolo, sehlopha sa baetapele ba lefase seo se be se na le seabe ka bohlale, bohlodi, ba seriti le mekgwa ya go rarolla dithulano tša lefase.
Maloko a mangwe a akaretša Nelson Mandela (Mopresidente wa Afrika Borwa wa pele), Jimmy Carter (Mopresidente wa peleng wa Amerika, Kofi Annan (Mongwaledipharephare wa UN wa pele) le Mary robinson (Mopresidente wa pele wa Irish).
O etetšepele karolo ya mathomo ya goDarfurmo Sudan, ka maitekelo a go thuša go laola dithulano fao. Bagolo ba ile ba tšwetše pele go etela Ivory Coast, Cyprus, Ethiopia, India, Sudan le Middle East. Tutu o ile a fologa go maemo a gagwe ka 2013.
Go Thekga Ditokelo tša Matipa
Tutu e tsebjago ka go thekgo ditokelo tša Matipa. A e be e le maemo a ngangišano ka lebaka la bodumedi bja gagwe. Le ge go le bjalo, Tutu o emelela gore kgethologanyo ya dikanano e swana le kgethollo ya morafe le bong.
O ile a ngwalela George Carey lengwalo ka morago ga Khonferentshe ya lambeth ya bapišopo ka 1998 fao go ilego gwa tiišwa gore kereke e ganetša kamano le manyalo ya batho ba bong ba go swana.
Ka lengwalong, Tutu o rile, o be a na le dihlong go ba wa leloko la Anglican le gore e le gore batho ba setho ga ba rate kakaretšo ba ka sepela. O ile a latofatša kereke gore a gatelela matipa. “Ge ba re Modimo, ga a rate matipa, nka se rapela modimo wo.” - Desmond Tutu
Thulano ya Israeli-Palestinian
Tutu ka mehla o be a na le kgahlego ka ga dithulano ya Israeli-Palestinian gomme o be a bolela ka yona le ka nako ya mmušo wa kgethollo. Ka morago ga go fela ga kgethollo o tšwetše pele ka kgahlego ye. Ka 2002 o ile a dira polelo fao a bego a sekaseka pholisi ya Israele yeo e amana le Mapalestina e be a bitša dikiletšo kgahlanong le naga.
O be a bapetšwa seemo le tshepedišo ya kgethologanyo. O be a le hlogo ya United Nations mission go Gaza Strip ka morago ga ge Israeli Defense forces e bolaya badudi ba 19 ka 2006, eupša ba phumola ka morago ga ge Israel e ganne go fa tumelelo.
Dipotšišo ka ga Ntwa ya Iraq
Ka 2003 Tutu o tšeere karolo ka boipelaetšo kgahlanong le maano a United State go thakgola ntwa ya Iraq. Kantle taetšo ya New York fao a bego a le wo mongwe wa leloko o ile a leletša Condoleezza Rice, a kgopela gore mmušo wa US o tlogela go ya ntweng. O botšišitšwe gore ke ka lebaka la eng Iraq e be e lebeletšwe gore ba nago le dibetša tša go swana le tša Yuropa, Maindia le MaPakistan.
Ka ngwaga wa 2004 o tšweletše go tšweletšo ya off-broadway, go bitšwa Honor Bound go Šireletša Tokologo, yeo e ilego ya sekaseka kgolego ya baswarwa ya mmušo wa US mo Guantanamo Bay.
O be a emiša lentšu mabapi le kganetšo kua kgolegong ka ntle le tsheko ya batho bao ba belaelwago botšhošetši kua US le UK, ka go bapiša kgolego le yeo e hlagilego nakong ya kgethologanyo. Ka 2012 o beditše George W. Bush le Tony Blair go lekwa ka go Kgoro ya Bosenyi ya Boditšhabatšhaba ya ntwa ya Iraq.
Tsholo ya Baetapele ba ba Mpsha ba Afrika Borwa
Le ge e le gore go a thabiša gore pušo ya mmušo wa kgatelelo ya Afrika Borwa e fedile ka 1994, Tutu o be a beile mmušo o mofša leihlo le mešomo ya bona o be a tšhaba go šupa melato yeo a e lemogilegp. Tše dingwe tša dilo tšeo a di botšišitšwe mabapi le tša mmušo o moša di akareditšwego ke go šomiša tšhelete go dibetša, pholisi ya yona ka ga mmušo wa Robert Mugabe mo Zimbabwe le makgwai a baboledi bja Nguni go rena maemo a godimo a sepolotiki.
O ile a latofatša Thabo Mbeki ka go nyaka obamelo ya Difofu ya maloko a ANC le go mo sekasekasa gore ga a fe leuba la HIV/AIDS nako e lekanego. Tutu o ile a sekasekasa gape mohlatlami wa gagwe, Jacob Zuma, go se be le setho ka ditatofatšo tša go kata le bosenyi kgahlanong le yena.
Go Rola Modiro ga Tutu
Tutu o ile a rola modiro wa bophelo bja setšhaba ka 2010 ka mengwaga ye 79. O tšwetše pele ka mošomo wa gagwe ka gare ga ba bagolo le ba sehlopha sa Nobel Laureate gomme a be a thekgile Desmond Tutu Peace Centre, eupša o ile a rola mošomo wa maemo a gagwe bjalo ka Mokanseliri ya Yunibesithi ya Kapa Bodikela le kemedi ya Komiti ya Dikeltša tša United Nations ka ga thibelo ya polao.
O hweditše maemo a motho wa go hlomphega mo Afrika Borwa gomme o be a bonwa bjalo ka honorary doctorates tše mmalwa, gammogo le difoka tša go swana le Nobel Peace Prize le American Presidential Medal of Freedom.
Translated by Lebogang Sewela
Ka 1984 Tutu thopile sefoka sa Nobele ya khutšo, gomme a ba MoAfrika Borwa wa bobedo go dira bjalo. O be a hlomphelwa maitekelo a gagwe a g...
Ka Sontaga ka morago ga ge Nelson Mandela a kgethilwe go ba Mopresidente, 30 000 ya batho e bile gona go tirelong ya go leboga ka Lepatlelon...