Di-Alpaca ke diphoofolo tša ka gae ka seripa goreng maloko a dikamela tša Borwa bja Amerika. Di šomišitšwe ka ngwagakgolo ka lebaka la tlhale ya tšona ye e swarelago le go dira borutho. Di kotiwa gatee ka ngwaga ka seruthwane, di-alpaca di ka kgona go fetolela dijo ka ulung gomme e tšewa bjalo ka phoofolo ye e šomago gabotse kudu go tšweletša tlhale.
Dithoto tša Ditlhale tša Alpaca
Tlhale ya alpaca ke ye boleta ka fao e boreledi, e nyaka go ba ya bosilika, go kgwatha. E boletšwe gore e ka ba maatla ba dinako tše hlano le go na boleta go feta wulu gape e ka ba telele go feta ditlhale tše dingwe tša tlhago. Dintlha tše di fapafapanego di laetša boleta bja tlhale ya alpaca. Tlhale ya alpaca ka botee e na le ‘dikgapetla’ tše di dutšego godimo ga molete wa tlhale. Botelele bja lekgwakgwa la tlhale ya alpaca bo ka dimaekron tše 0.04 ge go bapetšwa le dimaekron tše 0.08 tša wulu. Se se ra gore, ka tlwaelo, tlhale ya alpaca e kwagala e le ye boleta go feta wulu. Dikgapetla ke tše ditelele go feta bobedi wulu le boya bja dipudi, gape go oketša boreledi bja tlhale ya alpaca go mehuta ye mengwe ye mebedi ya tlhale.
Tlhale ya alpaca e lwantšha meetse, go lwantšha mahlasedi a letšatši le go ba le disakana tša moya le tša maekheroskoupu, go di fa dithoto tša borutho.
Ga e na lanolin, selo sa oli se se ntšhago ke diphoofolo tše tšweletšago wulu. Mašaledi a go tšwa dikhemikhaleng tše di nyakegago go tloša lanolin wulung ya dinku gantšhi e hlola go hlohlona bjalo ka seka sa tiragalo ya aletši. Le ge go le bjalo, tlhale ya alpaca ga e hlole go selekega gomme e swanetše tšhomišo mašeleng a masea le bathong ba letlalo le le amegago.
Mokgapa wa alpaca o tla ka mebala ye 22 ya go fapana le ditlhopho tša moriti le ditlhopho tša go fapana tša boleta tš go sepela magareng ga go tloga go ka dimaekron tše 16 le 30. Ge maekron e le ye fase, ke ye boelatana le boreledi. Mebala e sepela go tšwa bošweung, mabala a mmala wo motsothwa, le bosehla go ya go boso le bošweu e lego mmala o montšhi.
Mehuta ya Mokgopa wa Alpaca
Go na le mehuta ye mebedi la maebea a alpacas, Huacaya ka tlhale ya yona ya go swana le ya nku ya bosepontšhe le alpaca ya Suri le tlhale ya ye telele, ye e boletana. Tlahle ya Huacaya e na le tlhale ya makhura ye e bolokago sebopego sa yona mo nakong ye telele gomme e maleba kudu ditšweletšweng tše logilego. Tlahle ya Suri e na le phadimo ye itšego ya go swana le silika gomme e a ratega ka lebaka la ditšweletšwa tša godimo tša alpaca tša go swana le disutu.
Mokgopa wa alpaca o hloka go tlhopiwa gabotse go fokotša tiragalo ya boya bja tlhale bjo bo magwaša, motšhireletši wa moriri. Dintlha tša go swana le leabela, boteng bja proteine ya godimo ka furung ya alpaca, le dingwaga tša phoofolo di ka hlola go ba magwaša tlhaleng.
Go Diragatša Mokgopa wa Alpaca
Go na le mehutahuta ya mahlakore a amegilego tšweletšong ya ditšweletšwa tša tlhale ya alpaca. Tshepedišo e thoma ka puno ya mokgopa. Mokgpa wa alpaca fleece (goba tlhale) o bunwa gatee ka ngwaga ka Lewedi le Diphalane, go eya ka bošoro bja marega a Aforika Borwa. Tše kgolo ka moka le crias (lesea la di-alpaca) go tloga ka bonnyane bja dikgwedi tše tshela di kotiwa ke mokoti wa alpaca o hlahlilwego o šomiša sedirišwa sa go swana le seo se šomišetšwago dinku. Cria e tšweletša go fihla kilogramo ye tee ya tlhale mola alpaca ye kgolo e ka tšweletšago e ka bago dikilogramo tše 2.5 goba go feta ka dinako tše dingwe.
Tlhale bjale e topiwa e hlwekile go tloša dithot tša dibjalo tša go swana le meetlwa le bjang. Bjale le tlhale ya alpaca ya mebala ye e swanago ye e kopantšwego. Batšweletši ba bangwe ba mokgopa wa alpaca bo ka kgoboketša dikarolwana tša tlhale ya mebala ye e swanago ka ‘mafelong’ ka bontšhi. Go fa mohlala, tlhale ya botsothwa go tšwa phoofolong tše tšhweu ka patšo ye nnyane fediše ye botsothwa.
Tshepedišo ya kota (goba ka moragonyana ga moo a) ge ‘moriri wa tšhireletšo’ o magwaša o ka ela go fihla dimaekrop tše 30 o tlošitšwego go tšwa go karolo ye boleta ya mokgopa. Tshepedišo ya go tloša moriri ka nnete ka tšhilong ke ya go tloša meriri e mekoto ye thwii thicker.
Bjale tlhale e romelwa go diragatšwa ka tšhilong ye kgethegilego ya ka Butterworth ka Kapa Bohlabela. Kelo ya metšhene ye e šomišetšwago tiragatšo ya boya bja dipudi ga e kgone go šoma go diragatša tlhale ya alpaca. Mathomong tlhale e ya hlatšwa mola mebala e arogantšwego, e omišwe ka moya gomme ya lebagantšhwa. Go lebantšwa mebala tlhale ya alpaca ka go sepela mmogo. Ka morago ga go lebantšhwa ditlhale di loketše go dikološwa go dira dikgwele tša go roka goba go loga.
Maeabea le Mokgopa wa Alpaca
Tswadišo ya mmala o rilego wa mokgopa ke lebaka le le raranego ka temothuong ya alpaca, kudukudu mmala o mosehla. Dinyakišišo tše ntšhi di a dirwa go ya ka mmala, gwa realo Alison Notley, mopresidente wa Mokgatlho wa Batswadiši ba Alpaca wa Aforika Borwa le mong wa Helderstroom Alpacas.
Australia e dirago go le gontšhi go kaonafatša boleng bja leabea ya mokgopa wa alpaca kudukudu ka lebaka la go fapa-fapantšha bokoto bja tlhale, go fokotša dikarolo tše fase tša mokgopa le go fokotša kelo ya ditlhale tša motheo go ya go sekontari (moriri wa tshišireletšo o magwaša).
Translated by Lawrence Ndou