Mehutahuta ya Kwaba ka Aforika Borwa

© Louise Brodie

Kwaba ke mohlare goba lešokošokwane, yeo gantšhi e melago ka go nanya kudu. Ka tlwaelo mehlare ye e bjetšwego pomiwa go fihla bogolo bja 2 go ya go 3 m ka botelele, eupša ge e ka ba e tlogetšwe e sa pomiwa mehutahuta ye mengwe e ka gola go fihla go 8 m. Mehlare ye e tšweletša dienywa go tloga ka ngwaga wa bobedi wa go bjala gomme e ka tšwela pele go enya mengaga ya go fihlela ye 40.

Mehlare e khukhuša ka seruthwana mola dinose di lego badulafatši ba bagolo go feta, tulafatšo ka bo wena le yona e a direga. Mehlare ye e butšwitšwego ya mehutahuta ka go kwagala e lwantšha tšhwaane gomme e ka kgona go phela themperetšha tša go ya fase go fihla - 4 ° C eupša dithempheretšha tša ka fase ga ntlha ya bokgahlo go ka direga gore e di bolaye goba tshenyo ye mpe ka mehlaregn ye mennyane. Go fiša kudu ka nako ya go khukhuša le boemo bja go enywa bo ka ba kotsi mo sebjalong.

Dienywa tša kwaba di nkgokolo goba bolee, go ya ka mohutahuta wa seenywa, gantšhi 6 go ya go12 mm ka molagare. Seenywa se na le letlalo le le lewago, ka tlwaelo e lego la makgwakgwa. Bjalo ka ge seenywa se butšwa, letlalo le tla fetola mmala go tloga go wo motala go ya go wo o botala-boserolane goba mmala wa bopinki-boserolane.

Mokgopa wa seenywa o ka ba botebo bja wo mopinki (dikwaba tše khubedu) goba botšhweu bja go uta (dikwaba tše tšhweu) le sesohlo sa seenywa se na le peu e nnyane. Palo le bogolo bja peu di fapana go ya ka mehutahuta. Seenywa sa kwaba se na le monkgo wo o kgethegilego, wo o maatla, wa bomaseke.

Mohola wa Phepo

Dikwaba ke mothopo wo mobotse wa dibithamini A, B le C le tšhipi. Di na le diteng tša godimo kudu, 257% tša Boleng bja Letšatši le Letšatši, bja bithamine ya C, yeo e lego ya godimo go feta ya phopho le dienywa tša senamone. Diteng tša bithamini ya C e dula e le ye e sa fetogego ka go makatša ge e le ka kaneng goba e omišitšwe. Dikwaba tša felela ke mothopo wo botse wa B-karotene le tšhipi le mothopo wa palogare ya kalasiamo le potasiamo. Gape ke mothopo wo mobotse wa mohuta wa tlhale ya dijo le tekanetšego ya maemo a esit yai foliki.

Mehutahuta

Indasteri ya kwaba ya Aforika Borwa e theilwe godimo ga sebjalo sa tikologo ye e bitšwago Fan Retief, ye e reilwego ka mothei wa indasteri ye. Mohuta wo o na le mokgopha wa go bonala botse wa bopinki bja salmon, gomme e tšwago dikwabeng tša setlogo, ye e tlišitšwego ka Kapa go ya ka Madeira, ke bafaladi ba Dutch ka ngwagakgolo wa bošupa. Mohuta wa mokhopha wo mopinki wa Fan Retief o tšeya maikarabelo a 90% ya pšalo ya dibjalo tša kgwebo. Moriti wa salmon wo mopinki wo itšego wa mohuta wa kwaba ya Fa Retief ke ya theko ya go išwa godimo ke batšweletši ba matutu ba boditšhabatšhaba.

Ka ngwaga wa 1994, Agricultural Research Council (ARC) Institute for Traopical and Subtropical Crops (ITSC) e phatlaladitše mohuta wa TSG2 ye e kaonafaditšwego. Mohuta wo wa go lwantšha bolwetši kudu o na le peo ye e mmalwanyana gomme e kgolo kudu go feta seenywa sa Fan Retief. Le ge go le bjalo, ga se ya hwetša botumo ka Kapa Bodikela, ka lebaka la poelo ye e godimo ya dibjalo ke mehutahuta ya setšo ya Fan Retief.

Sehla

Dikwaba di bunwa dikgweding tša marega gomme ka Aforika Borwa, go buna go sepela go tloga ka Mopitlo go fihla ka Lewedi le Diphalane.

Translated by Lawrence Ndou