O Ka Thoma Bjang Bolemi Bja Maswi

Ntlha ya mathomo ye o swanetšego go e lebelela ge o thoma go lema polase ya maswi ke go kgetha kgetha tswadišo ya go nepa ya gago ya selegae. Na le klaemete e borutho goba e a tonya? O na le dijo tša boleng bjo bobotse, o na le dintlo tša dikgomo tša gago le gore na, go na le malwetši a mantši a dikgomo mo lefelong leo. Kgetho ya tswadišo ya go nepa ya bolemi e bohlokwa go netefatša maphelo a botse a diphoofolo, poelo ye botse le bana ba go ba le maatla a tla phela bophelo bjo botelele.

Go Kgetha Tswadišo

©Chris Daly

Tswadišo yeo o ka e dirišago go tšweletšong ya kgwebo e ya ka kgatho ya batho, mabaka a tikologo a go swana le maemo a klimate, hwetšagalo dijo le ditšweletšo tša maswi, go fa mohlala, ge o nyaka go rekiša ditšweletšwa tša maswi le ge o nyaka go dira tšhese. Go fa mohlala, batho ba tshepedišo ya go tšweletša tšhese ba rata go diriša maswi a na lego dilo tše thata ka gare (makhura a mantši le proteine) tše di tšweletšwago ke dikgomo tša Jersey. Maswi a diteng tša godimo ao a tšweletšwago ke dikgomo tša Holstein di sa swanelago ke ditšweletšwa tša maswi bjalo ka maswi le diyokate.

O Ka Kgetha Kgomo Ya Maswi Efe?

Bontši bja dikgomo di ka gangwela go šomišwa ka lapeng eupša mo Afrika Borwa go kgwebong ya maswi, go na le dikgomo tše nne tša tswalo tše di kgethegilego; tša dikgomo tša maswi. Tšona ke:
Holsteins - go tšwa go kgomo ya tlholego ya Dutch Friesian
Ayrshires - go tloga go Scotland
Jerseys - go tšwa go Isles Jesi ya magareng ga England le Fora
Guernseys - go tšwa go Guernsey Isles magareng ga England le Fora
Diruo tše nnyana tša maswi Brown-Swiss le Milking Shorthorns. Diruo tše dingwe tša Yuropa tša kholapedi tše di tšwago go diruo tša Simmental, le tšona di gangwa ka mo Afrika Borwa. Tše di akaretša Fleckvieh, Montbéliarde le Abondance go tšwa Germany, France le Italy, ka go latelana. Diruo tše dingwe tša Yuropa ke di lego gona tša Yuropa ke Normandé (go tšwa France) le diruo tša Scandinavian Red go swana le Swedish Red le Norwegian Red.
Mo dinageng tše dingwe, diruo tša gae - kudu mehuta ya Zebu e dirišwa go tšweletšo ya maswi. Poelo ya maswi go tšwa go diruo tša selegae e na le theko ya fase go feta yeo e kgethegilego a diruo tša maswi, eupšadi na le go dula sebaka se sebakanyana. Se ke ka lebaka la bokgoni bja tšweletšo bjo kaone, di na le maatla, e bile di tlwaela maemo a legae kaone go swana le kgotlelelo ya phišo le bokgoni bja go lwantšha malwetši.
Diruo tše di tšwago dinageng tša ka ntle di nyaka maemo a go phela a kaonafatšego, go swana le moriti goba dintlo le mafelo a dijo tša boleng bjo bokaone. Ka lebaka la mathata a tlwaelo kopanyo ya diruo magareng ga tše kgethegilego le tša selegae e thoma go tuma. Go fa mohlala, mo New Zealand dikgmo tša Kiwi di tšweleditšwe mo tshepedišong ya kamano ya criss-cross ka go šomiša batswadi bja Holstein le Jersey (dipoo).

Translated by Lebogang Sewela