Ka Moo o Ka Bjalalago Mabelethoro
©Rik Schuiling TropCrop-TCS
Mabelethoro ke sebjalo sa go gola ka lebelo, se nyaka dithempheretšha tša godimo gore se mele, eupša thempheretšha ya godimo kudu e ka fokotša poelo. Themperetšha ya 27 go fihla 30°C e a nyakega gore sebjalo se kgone go gola ka tshwanelo mme dithemperetšha tša fase ga bokgahlo di ka senya sebjalo. Mabelethoro ga e nyake nošetšo eupša e swanetše go bjalwa ge mmu o o bongola. E dira bokaone go feta lehea mo nakong ya komelelo. E ka bjalwa ka lengwa ka Phetošopšalo ya dibjalo tša monawa (go swana le dierekisi tša "cowpeas") e holega go tšwa go naetrotšene e filwego ke monawa.
Mabelethoro e gola mo mafelong a pula ya godimo le pula ya fase gomme e swanetše go bjalwa gare ga 2.5 cm (bophara bja monwana mo mmung wo boima) go fihla 5 cm ( mo mmung wa sehlaba) wa boteba. Mabelethoro e kgona go kgotlelela mpholo ebile e kgona go atlega mo mmung wa mpholo wo bolayago bontši bja dibjalo. Mabelethoro e huetšwa malwetši a dipakteria ao a ka feletša a tliša poelo ya fase le boleng bja go fokola, le ge go le bjalo, e ka laolwa ka go šomiša dipeu tša go laola malwetši le dikhalthiba tša go lwantšha. Gape o swanetš go hlokomela mabelethoro go sebokophehli, dibokophehli, ntadimela, le bollworm.
Go Buna Mabelethoro
Go fula ke mokgwa wo o tšhipilego wa puno ya furu – diruiwadi ka kgona go ithuša ka bo tšona! Metšhene wa go buna o kaone go buna mabelethoro, eupša ge o buna mabele e ka dirwa ka diatla gomme e be dihlogo di omišwa mo fase. Ge e le gore sebjalo kamoka se a segwa, o se tlogele ka lefapheng la go gola matšatši a 10 – 14 gore se gole gomme e be o se tloša go aroganya dipeu go tšwa go moroko. Dipeu di swanetše go hlaolwa - go hlwekiša go tšwa go maswika, dikhunkhwane le dilo tše dingwe - pele di phuthelwa. Di boloke fao go omilego, di phuthe e be o di bea kgole le diphoofolo goba dikhunkhwane.
Puno ya tše tala e ka fapana go tloga go 20t/ha go fihla go 75t/ha ka tlase ga maemo ao a lokilego. Mabelethoro a šilwa go ya ka boleng bja malting gomme e hwetšagala bjalo ka dijo, matl dijo tša mabele.
Translated by
Lebogang Sewela