Matseno a Bolemi bja go Swarelela bja Mmutla

© Karoline Steenekamp

Ka Aforika Borwa malapa a mantšhi go ya go ba boima go fana ka maemo a godimo a proteine go lelapa, ye e lego bohlokwa go kgolo le maphelo a mabotse. Pele ga ge ba lelapa goba setšhaba ba lebelela mebutla bjalo ka mothopo wa dijo, dilo tše mmalwa di swanetše go ba gona.

Serapana sa merogo se a nyakega. Go bohlokwa gore serapana sa merogo e hlomilwe go fa merogo ye e hlwekilego ya go feta dinywaka tša lapa tša ngwaga wohle.

Kabo ya meetse a hlwekilego ya go tšwelela.

Dintlo tša go šireletša mmutla go tšwa go maemong a boso, dibatana le go fa tikologo ya go phela ga botse ga yo mongwe le yo mongwe.

Moeletši yo a ka go hlahla le go ruta go netefatša katlego ya molemirui gomme ga go na kgonagalo ya go se sware gabotse mebutla ka lebaka la tlhokego ya tsebo.

Ke ka Lebaka la eng, Mebutla?

Mabaka a go ba temong ya mebutla e akaretša tše di latelago:

Sa mathomo, mebutla e gola ka pela e bile e ka gwela ge le dikgwedi tše hlano go ya go tše seswai ka bogolo, go ya ka tswadišo. Ke batswadiši ba maleba, ba go kgona go tswala bana ba ba ntšhi ka go tšona, ka tswalo eupša ke go feta lesome ke go se gantšhi. Di kgona go ya sepela magareng ga ye mehlano le seswai tša tšona ka kelo ya go tše di selelago tše nne le tshela ya tswalo ka ngwaga ya magareng ga ye meraro le mengwaga le ye mehlano, go ya ka boleng le ka mokgwa wa taolo ya bona.

Sa bobedi, mebutla e hloka sekgoba se se nnyane kudu ge go bapetšwa le diruiwa tše dingwe tša nama, ye e fago tšweletšo ye e phagamego ka lefelong la peolo ya nama bolemiruing bja diruiwa. Di difetoledi tše maleba tše kgontšhago ya ditlhale go diphoofolo proteine gomme e ka tšweletša nama ya 2.72 kg ya nama ka furu le meetse a a swanago ao a kgomo e a hlokago go tšweletša fela 450 gm ya nama. Maatla a tšona a go šomišwa ka kg ya boima a hwetšwa e le ka fase ga a dinku le a dikgomo.

Mebutla gantšhi ga e phadišane le ka dijo tša batho gomme e ka šomiša khitšhi e foreše, ditšhila tša ka serapaneng le mengwang le ge seo e sego sa go hlohleletšwa bjalo ka dijo tša tšona di nnoši!

Ditšweletšwa tša Mutla

Peolo ya mebutla e tloga go mehutahuta ya ditšweletšwa go jewa goba go ya tša kgwebo, ka moka ga tšona di ka ba le boleng bjo bo tlaleleditšwego ke go tšwela pele go di šoma. Tlatšeletša mehutahuta go tšwa go ditšweletšwa tša go fapafapana go tšwa boyeng bja tšona, yeo e ka fetolelwago go ya botsothwaneng ka seatla goba go kgoboketša le go romelwa go ya sefetoleding, ge e le gore e na le boleng bjo bo lekanego go iša ditshenyegelo godimo. Makgopaboya as šomišwa ka intastering ya fešene a swanetše go fetolelwa go botsothwa ka seintasteri, eupša dibapadišwa, mapai, dieta bj.bj. e ka fetolelwa go botsothwana ka seatla. Sebete sa mutla se ka phethwa ka godimo kudu ga boleng bjo bo godimo hlogong. Mmutele o ka kgona go boela morago serapaneng goba go omišwa go pakiwa go rekišwa gape.
Kelo ya go apara botse ke mohlolo wa godimo. Go ya ka mohuta wa tswadišo le bogolo ka polao, mmele wa mutla o ka ba gareng ga 50% le 65% ya boima bja ge e sa phela, yeo e ka ba gare ga 78% le 87% e lewago.
Sa mafelelo, nama ya mutla e na le dikotla le tša tatso. E na le proteine ya go šilega ka maleng ya diruiwa ka moka ka bolemings. Nama ya mutla e na le 21.8 % ya proteine ya go šilega ka mpeng le ge e le gore dikgogo di na tše 20% le nku e na le 15.7%. Godimo ga fao, e tlase ka kholesterolo ya makhura gomme e humilego ka diminerale, nama ya mutla ke ya maleba go dijo tše sa swanelegong goba boradipapadi ka boikwetlišong.

Translated by Lawrence Ndou