Mebaraka ya mabele gantšhi e kotsing, seo se feletšago ka go fetogafetoga kudu ga theko. Go boima go fokotša dikgonagalokotsi ge o tšweletša sebjalo, go swana le canola goba garase, fao mmaraka o laolwago ke moreki yo mo tee. Ikageng Malulek, raekonomi wa ka tlase ka Grain SA, o file dintlha tše di latelago ka lekwalong la gage, The ABC of Marketing Your Crop, go balemirui bao ba tšweletšago dibjalo le mebaraka ye e phatlaletšego kudu, go swana le korong, lehea le dinawasoya.
Ka morago ga puno, balemirui ba ka boloka mabele a bona ka dibolokelong tša koporasi go a rekiša ka nako yeo dithekišo di le go kaone. Tshenyegelo ya polokelo le tshwaro ya mabele le kgahlego e ka lahlegago ka baka la dithekišo tša ka morago, di ka le ge go le bjalo di ak se kgone go lokafatša kgetho ye.
Mabele a ka bolokwa ka mabolokelong a gago, eupša peeletšo ya tšhelete ye e nyakegago go aga lebolokelo ga le lokafatše theko go bontšhi bja balemirui. Ntle le se, ka bowena o tla be o swanela ke go lekola le go laola mabele ka bobolokelong bja gago, mola ditsebi di thwalago go dira seo ka dibolokelong tša koporasi.
Mabele a ka bolokwa ka mekotlaneng ya bobolokelo, yeo e le go theko ye fase go feta dibolokelo. Balemirui ba swanetše go gopola, le ge go le bjale, gore boleng bja mabele bo tla theogela fase ka dinakong tše di telele.
Kontraka ya pele ke tumelelano magareng ga makala a mabedi go reka goba go rekiša thoto e fe goba efe tša ka nakong ya ka moso, ka tlwaelo ka thekong ye e beilwego. Mohola wo mogolo wa go hwetša mmaraka wa setšweletšwa sa gago, eupša o ka se abelana ka mesepelong ya theko gomme wa ba le tebano ya go aba bokaakang bjo bo ilego godimo. Molemirui, ka go realo, a ka swanela go lefa dikotlo goba go reka ka bontšhi go tšwa go batšweletši ba bangwe go tlaletša ditlhokego tša tšweletšo.
Balemirui bao ba ba sa nyakego go boloka mabele a bona, ba ka a rekiša mmarakeng wa ga bjale morago ga puno le go reka ka moso, go hwetša tšhelete ya theko ye kaone ditshepelong tša theko ye e botse, ye e ka hlagago ka moragonyana. Dikgonagalo kotsi tša se ke gore ditheko tša mmaraka di ka fokotšega gomme sephetho e ka ba ditahlego.
Balemrui bai ba ka itšhireletša kgahlanong le diphetogo tša theko ka go dira kgwebo mo Commodity Derivatives Market, ye e bitšwago Safex. Ke mokgwa wo o tlwaelegilego wa balemirui ya go šireletša e ka boga boraro bja bona bja ditshenyegelo tša tšweletšo pele ga pšalo gomme ba šireletše tše ka moka ka morago mo sehleng go thewa godimo ga mesepelo ya theko.
Bokaone ke go tšea “thekišo” ye e amogelega mabapi le tshenyegelo tša gago tša tšweletšo godimo ga hektare. Go emela gore ditheko di ye godimo go feta le gona go ka feletša ka go fetwa ke dibaka. E tloga e nyaka bokgoni bjo bontšhi go dira kgwebo mo sefaleng se, ka ge o tloga o swanetše go tseba seo se diragalago lefaseng la mmaraka. Balemirui, ka lebaka le, gantšhi ba thwala barekiši, seo se nago le tšhelete, go dira kgwebo legatong la bona.
Ge dithekišo di le fase, e ka dira hlaloganyo gore ba ka mpe ba fepa diruiwa tša gago sebjalo goba go se rekiša bjalo ka furu dijo go balemirui ba bangwe. Ditheko tša furu ya diruiwa gape di fetogo fetoga, ka fao ga go na tiišetša gore e tla feletša ka dipoelo tše kaone mo dinakong tše ditheko tša sebjalo di lego fase.
Translated by Lawrence Ndou