Koma ya Banna ba Basotho
Pele ga ge baetapele ba tsebiša dikolo, thuto e be e le mo nakong ya seala se hlolega, e le tsela ya go gola. Baetapele ba be ba ganetša seala se hlolega gomme e ile ya ba sewelo mo nakong ya bokoloniale, ka ntle le magareng ga dithaba tša Tlokoa.
Mo mengwageng ya bjale, e bonwa bjalo ka tswalo bofsa, ebile bontši bja bafsa ba lehono ba ya komeng. Mengwaga pele ga ge ba be ba thoma go ya komeng, bašemane ba be ba bona kona bjalo ka selo se bohlokwa, e be e le karolo ya bogolo, ka ntle le ge ba ka se kgone go tšea karolo go dilo tše dingwe tša leago le selegae.
Go na le dilo tša makatša ka ga sekolo sa koma, tšeo di diragetšego mo legae la (mophato) leo le agilwego mo pele ga dithaba, gomme bašemane ba be ba sa tsebe seo ba tlo se hwetšago.
Mophato e butšwe ke molokoloko wa tšhelere le dijo tšep di gulago matšatši a mararo; bao ba tlilego sekolong, batswadi le ba leloko ba kgoboketšwa, gomme go be go na le go bjalwa ba go nowa, le meketeko.
Ka bošegogare, ba ile ba ile ba išwa fao mophato o ilego go hlongwa. Ge letšatši le hlaba mošemane wo monngwe le yo monngwe o išwa lefelong la bodutwana, moo ba ya go lebollo ke banna bao ba hlahlilwego, bao ba hlokomelago dintlha tša koma kamoka. Ge nako ya lebollo e fela, bašemane ba tlogelwa mo nageng go tielela.
Ka morago ga nako, ba fiwa ntikodiko ya dihlare, ya go kopanywa le makhura a potoro le narcotic ya go dirwa go tšwa go sebjalo sa mohuta wa leshoma, go fokotša bohloko.
Mophato o agilwe ke banna bao ba hlokomelago tshepedišo ya koma, gomme bašemane ba ile ba amogelwa go yona. Mo dikgweding tše di tlago tše tharo ba laeditšwe ka koša, mmino, histori le mekgwa ya leago, go akaretšwa le maitshwaro.
Go rutwa ka thobalano, go tshephagala, go ba le sebete, botho, le go hlompha batswadi, bagolo le kgoši e gateletšwe. Thuto ya tša thobalano e be e dirwa ka mokgwa wa hlohleletšo gore ba se dire bootswa. Kgotlelelo ya mmele e lekolwa ka modiro wa go namela dithaba, maatla a maikutlo ka go tsošwa ka mesong go ithuta dikoša le go araba dipotšišo.
Ba be ba sa robale ganotse, ba be ba šomiša kobo e tee fela, gomme koma e be e le ka nako ya marega, mola dithemperetšha di le fase ga bokgahlo. Ka letšatši la mafelelo la koma, dipitša tša letsopa tšeo di be di šomišwa go boloka dijo di a šwahlela le mophato o a fišwa, go šupa go fetogela go tšwa go tša kgale go ya go tše mpsha. Bašemane ba amogelwa gape ke kgoši go hlaloša moletlo.
Koma ya Basadi ba Basotho
Basetsana ba basotho ba gare ga 15 le 20 ba be ba ya komeng le bona; Tshepedišo e be e le boleta go feta ya bašemane, eupša maikemišetšo a yona a be a swana: Go dira moletlo wa gore ruta basetsana ka go ba batho ba bagolo. E be e nyakega, le ge e le gore se bohlokwa, matseno a lenyalo, ka ge e be e le gore ka dinako tše dingwe e be e le go hlohleletša monono.
Mabakeng a mangwe, ge mosadi yoo a sa ya go komeng a sa kgone go ima o be a romela komeng. Lehono koma e na le seabe, gomme e theilwe ka maikemišetšo a go šomiša ditiragalo tša setšo bjalo ka leswao la Basotho la boitsebišo le boAfrika.
Mola e latela ditsela tša go swana le tše fetilego, e fetotšwe gore e swara mabaka a lebjale. Phetogo ya go bonala ke gore nako ya koma ke e lekopana go feta ye e fetilego, le ge e le gore o diteko tša kgotlelelo di sa gagamala.
Translated by Lebogang Sewela