Zekolo yaBasotho Kanye Nalapha Bakholelwa Khona

Zekolo Ezilungisiweko Ezenziwe Isimanjemanje

Iinkolelo zabasotho mayelana nokufa nepilo ngemva kokufa kuthintwa ngezekolo zekerege ezirh atjhwako.njeke, inengi laBasotho, iinkolelo zalo kanye nendlela abenza ngayo izinto sele kutjhugulukile. Abasotho bakholelwa ekutheni indoda (umuntu) unomzimba wenyama (umzimba) kanye newomoya nanyana isithunzi.

©Dr Peter Magubane

Umzimba ngewesikhatjhana begodu uzokufa ubole, begodu bakholelwa ekutheni umoya awufi begodu awonakali. Lokha umuntu nakaphilako, umoyakhe uphila emzimbeni, abanye bakholelwa kobana usehliziyweni, banye bathi usehloko, kodwana abanengi bakholelwa kobana usemzimbeni woke.

Umoya ungatjhiya umzimba ebusuku, uzulazule, amabhudango atjengise abantu izinto. Abaloyi barhona ukwenza bona imimoyabo itjhiye umzimbabo ngokuthanda kwabo, bese bayawutjela kobana wenzeni.

Ekufeni. umoya utjhiya umzimba uzulazule eduze. Kuze kufike lapha umuntu abulungwa khona, umoya wakhe usemrarweni ngombana ungatjhuguluka ube sipoko nange ilimu lomuntu loyo lingasikwa zinyanga benze ngalo isihlahla esiqinileko.

Ukukhandela lokhu,umzimba ulatjhwa ngenhlanhla ugadwe uze ubulungwe. Ngemva kokuwubulunga, umoya uyakhamba, abanye bakholelwa kobana uya ekhaya layo lakade e-Ntsuanatsatsi nanyana abanye bakholelwa kobana ubuyela ezulwini. 

Indima Edlalwa Bezimu

Ngokwesiko isiqhema ngasinye somndeni kuhlunjanwa kobana sivikelwe madlozi waso (-badimo) kanye nobukhosi buboke bungaphasi kwamadlozi. Ukukholelwa ebazimini kunomthelela epilweni yaqobe malanga, yaBasotho khulukhulu emalwelweni.

Woke amalwelwe kudlunjanwa kobana alethwa bezimu, ekukholelwa kobana bagulisa abantu abaphilako ukwenzela kobana babhubhe, ukwenzela kobana bazokuhlala nabo kwabafileko.

Namhlanje kunamalwelwe ambalwa ahlotjaniswa nabezimu, ukuyatha, kanye nokungalali. Bakholelwa ekutheni bungalatjhwa ngokurabhela abezimu, ukwenzela kobana kube nobuhlobo obuhle nabezimu babo, ngokobana bahlabe isilwane, nanyana benze umsebenzi egade bangakawenzi.

Ngakwelinye ihlangothi, aBasotho baragela phambili ekukholelweni kobana, abazimu badlala indima eqakathekileko ekulapheni imihlobohlobo yamalwelwe. Barona ukubarhelebha ngokusebenzisana nenyanga ipengu nayivelileko. 

Iinyanga zaBasotho Kanye Nezangoma

Inyanga iqakatheke khulu emphakathini waBasotho. Irhona ukulapha beyinikeze ngenhlanhla ilaphe amalwelwe ajwayelekile, isuse amabhadi beyiwakhandele, ivikele iingozi, ilethe netjhudu nepumelelo. Inyanga irhelebha ubujamo abantu abangarhoni ukubulawula babodwa, nanyana nabazizwa bangakaphephi.

Ukwenza njalo, basebenzisa iinhlanhla ezenziwe ngamakhambi, amabharsi kanye nezinye iintjalo nenlwane. Inyanga ibona amalwelwe kanye nenhlanhla eziwalaphako ngaphandle kokusebenzisa amakhemikhali kanye nemitjhini.

I-selaoli silapha amalwelwe ngokuphosa amathambo,kanye namagobolondo njalonjalo. Okuya ngokobana ithambo liwelephi, inyanga irhona ukubona bona umuntu ugula uphethwe yini. Indlela le iya ngokobana idlozi libatjelani kanye nangomkarisomraro.

Ukulatjhwa kwesiguli kuyame ekutheni imimoyo ekwatileko irajelwa njani,ngokuhlatjelwa kanye nangokuqala imihlolo, kunokwelapha. I-senohe mumuntu orhona ukubona izinto abanye abantu abangarhoni ukuzibona, eyenza kobana arhone ukubona amalwelwe nokubona ikusasa.

Translated by Busisiwe Skhosana