Ditirelo tsa Sedumedi tse di Fetotsweng
Ditumelo tsa Basotho le moônô malebana le loso le morago ga botshelo di tlhotlheleditswe ke kgaso ya mmino wa Sekeresete. Kwa bofelong, tsa godisa moônô wa Basotho, ditumelo le ditirelo di fetotswe mo tsamaong ya nako.
Basotho ba dumela gore motho (motho) o na le dikarolo tse pedi: ya mmele wa nama (mele) kgotsa nama (nama), le mmele wa mowa (moea). , gape lefoko ka natla phefo) kgotsa seriti (seriti).
Mmele ke wa nakwana le go amiwa ke loso le go bola, mme mowa o ka senyege le go se swe. Mo nakong ya botshelo mowa o tshela mo mmeleng, bangwe ba dumela o mo pelong, ba bangwe mo tlhogong, mme kgopolo ya ka kakaretso ke gore ka bonya o tlala mmele o otlhe. Mowa o o ka tlogela mmele bosigo le go sasanka, ditoro di bonala jaaka mesasanko e. Baloi le baloyi ba banna ba ka dira gore mewa ya bona e e tswe mo mebeleng ya bona ka boithatelo mme di nee ditiratso tsa bona tsela.
Ka nako ya loso, mowa o tswa mo mmeleng mme mme wa kadiela mo bogaufi. Go fitlhela lebitla le tswetswe, mowa o mo kotsing jaaka o ka fetolelwa go nna sepoko fa motho yo o tlhokofetseng a kagolwa leleme kgotsa lemapo le ka tsaisiwa ke dingaka go dira setlhare.
Go thibela se, setopo se tsamaisiwa ka melemo e e kgethegileng le moletelo o a dirwa mo go sona go fitlhela phitlho. Morago moetlo wa phitlho ya bofelo o setse o konoseditswe, mowa o a tsamaya le go tswelela, bangwe ba dumela gore, kwa go ntlong ya bogologolo ya kwa Ntsuanatsatsi kgotsa, ba bangwe ba dumela gore, kwa legaeng mo loaping. Mewa e ka nna e e bosula kgotsa pelontle. Ke ka ntlha ya semowa sa bopelontle seo tiriso ya go rapela badimo e tseneletseng gona.
Tlhotlheletso ya Badimo
Go ya ka setso setlhopa sengwe le sengwe sa losika se ne se tsewa ka go nna ka fa tlase ga tlhotlheletso le tshireletso ya badimo (balimo) le bogosi ka botlalo bo ka fa tlase ga badimo ba ba kgosi.
Tumelo ya tlhotlheletso ya badimo mo botshelong jwa letsatsi le letsatsi e tlwelegile, bogolosegolo mo bolwetseng. Malwetse otlhe a dirisiwa ka go nna teng ga badimo, ba ba neng ba dumela gore ba tsentse bolwetse mo batshiding go tlhola loso lwa bona, ka jalo ba sireletsa bolekane kwa lefatsheng la semowa. Gompieno malwetsi a mmalwa fela a a farologaneng, sk. mofofonyane, tlhobaelo le leebana ka tlhamalalo, di neilwe go bona ka ba bangwe.
Ba dumela gore tse di ka alafiwa ka go itumedisa mewa le go busetsa dikgolagano tse di siameng, ka go dira setlhabelo ka phologolo, kgotsa ka go dira tiro e e ikgatholositsweng. Ka fa letlhakoreng le lengwe, Basotho tswelela go dumela gore, ka kakaretso, badimo ba na le seabe se se botlhokwa mo kalafong ya mefuta e mentsi ya malwetse le malwetse a a farologaneng. Thuso ya bona e e ikuetswe ka bomodimo ke ngaka (ngaka), fa kalafi e tlhagisitswe.
Baalafi ba Basotho le Dingaka
Ngaka e na le tlhotlheletso that mo setšhabeng sa tikologo sa Basotho. Ena o dira temogobolwetsi mme a laetsa melemo ya malwetse a tlwaelo, go tlosa le go thibela ditlhoka lesego, go sireletsa kgatlhanong le boloi le kotsi le go tiisa masego le katlego.
Ngaka e thusa mo ditiragalong tseo batho ba ba sa kgoneng go di laola ka bobona, kgotsa fa ba utlwang ba sa sireletsega. Go dira se,ena o dirisa melemo e e dirilweng go tswa mo ditlameng, lekwati, mefuta e mengwe ya dimela le diphologolo. Ngaka e na le mokgwa wa go bona bolwetse le kalafi ya bona ya tlhago, mme ka jalo bonnye, fa e le teng, dikgato di a dirwa go nna maatla a seng a tlholego. Selaoli alafa malwetse ka go latlhela ditaola, dikgapa, jj. Go ya ka maemo a gagwe le khutlo, selaoli se dira tlhaolabolwetsi ya molwetse e bile a tlhalose kalafi.
Tsela e ka kakaretso e ikaegile ka tlhotlheletso ya maatla a seng a tlholego le go bidiwa ga ya malepa. Kalafi e na le go ikaega ka moetlo le go itumedia mewa e e rumutsweng, ka go dira ditlhabelo le tshegetso ya le go obamela meila, go feta mo melemong. Senohe ke motho yo o kgonang go bona se ba bangwe ba ba sa kgoneng go se bona, se se mo letlang go lemoga malwetse le go bolelela pele ditiragalo.
Translated by Lawrence Ndou