Water Mongoose
UMvunze Wemanzini

Igama

UMvunze wemanzini (Atilax paludinosus)

Ukwakheka nokuvela

Bunesilinganiso sobude obumamilimitha amakhulu abunane ukuya ekulungwaneni (800 -1000 mm), bunjalo nje silwani esikhulu nesibukhali emndenini wemivunze. Bunesilinganiso sobudisi obumakhilogremu amabili nahlanu ukuya kamane nambili (2.5 to 4.2 kg). Ubude bomsilazo bumamilimitha amakhulu amathathu ukuya kamane. Umbalayo womzimba woke umnyama okuzotho okuqarheke ngombala okhanyaka epumulweni. Zinomzimba omfitjhani, kuthi umsila umbeswe maboya amade amaruthuruthu. Iindlebe zayozinamathele ehloko. Zinekhakhayi elikhulu kanye nepumudlwana encani.

Ubuqophobayo obukhulu buhlotjaniswa nendlela yokulawula nokusebenzisa ngokuyelela iinyawo zayo zaphambili eziqinileko. Imikghwayo le isiza isilwani semanzini nofana esihlala eduze namanzi bonyana sikghone ukubona besibambe iinkala nezinye iinlwanyana zomzimba oqinileko ezihlobene nalezi. Amazinywazo akghona ukuluma bekaphadlhe iqephe leemfezi ezibizwa ngama-shell-fish, kunokuthi izihlube. Lesi ngiso sodwa isilwani esineemizwani ekghona ukuhlukana lula nezingakahlanganiswa yinyama eqinileko. Lokhu kuyenza bonyana itjhiye umtlhala omkhulu lapho idlule khona.

Ukudla

Ziphila ngokudla iilwanyana zemanzini ezifaka hlangana iinkala, iimfesi kesinye isikhathi zidla neenrhwarhwa. Kukhekwagadangiswa bona zidla iimbila, amavondo,kanye nepunzana ebizwa nge-blue duiker, kodwana lokhu akwaziwa bonyana iinlwanezi begade zibulewe mhlobo lo womvunze nofana zalotholakala zifile.

Ukuzala nokukhulisa

Zivamise ukuzala amadzinyana amabili ngesikhathi esisodwa begodu amadzinyana akhamba ngamabili angazalwa kesinye nesinye isikhathi sokutjhuguluka konyaka. Amadzinyana athoma ukudla ngemva kwenyanga yinye yobudala, amehlwawo neendlebe zivuleka ngemva kwamalanga alisumi wokuzalwa. Lincani ilwazi elaziwako ngokujarhana kwazo, kodwana kuvela bonyana zizala kabili ngonyaka, kanye phakathi kwesikhathi sesomiso kanye nangesikhathi sokuna kwezulu.

Esikazi yakha isidleke sotjani obomileko ngeemgodini. Nangabe ayikho imigodi eendaweni eziiyalo nofana ezimanzi, amadzinyana akhuliselwa esikhundleni esakhiwe ngomhlanga, umgaba, utjani, kanye neengodo. Kukhe kwagadangiswa ukuzalwa kwamadzinyana amathathu ngesikhathi esisodwa. Kesinye isikhathi loyo esele ukhulakhulileko uvamise ukukhamba nofana uphekelele umdenazo. Amadzinyana avamise ukuphuhliswa ibele bekaphume neendaweni azalelwe kizo esikhathi eziimbalwa.

Ukuziphatha

Zimhlobo weenlwani onomukghwa wokuphila ngokuhlukana, eendaweni ezimanzi, begodu utjhagala khulu ebusuku. Umhlobo lo womvunze utholakala khulu eendaweni zawo lapho uthanda ukuhlala khona begodu izwana nokulandela iindawo ezithambileko. Iindawezi zivamise ukuba milambo nofana iimforo, kanengini kuba ziindawo ezisithwe butjani obude nahlangana nomqobosi. Nayifuna ukubamba inyoni ilala ngemva kwayo yenze kwanga yothamela ilanga.

Ebujamenobo indawana etshehla nofana emthuthu, engemva emahlalweni iyavuleka bese ithome irhole amehlo wenyoni ivele ngaphezu koboya obumnyama. Isenzwesi ibiza ngazo iinyoni bonyana zitjhidele, ibese izinghamela ngaphakathi kwentunja yehlalo. Nawubona bonyana usahlela silwani esithusako, uvamise bona wenze itjhada lokubhodla nokuroroza elivamise ukulandela kukhongothwa ngephimbo eliphasi nelithusako.

Umvunze nawubona bonyana uragelelekile nofana uvalelekile uvele ukhiphe emahlalweni amanzana ozotho. Uvamise ukwenza itjhada lesililo esizwakala ngephimbo eliphezulu, kuthi nawuthabileko wenze itjhada ngokuvula umlomo woke. Uvamise ukubonwa ukhamba ngamunye. Zimhlobo weenlwani zesifunda khulu begodu isifunda sazo sakhiwe magega nomuda weendawo zazo zokuhlala.

Indawo yokuhlala

Iinkhundla zawo zihlotjaniswa khulu nemilambo, eendaweni zamalwandle emanzini agijimako, kanye nahlangana nemiqobosi nofana imigaba evalekileko. Ikghona ukukhamba ibangana ukusuka emanzini. Ivamise ukusebenzisa amadwala aseqadi kwamanzi ukuphumula nokulala.

Lapho zitholakala khona

Isabalele ngendlela ebanzi epumalanga netlhagwini yeendawo ezinezulu zeSewula Afrika, kanye namagega ne-Orange River.