Ukulawulwa Kwekhula Ekulimeni Ngaphandle Kwamakhemikhali

© Marinda Louw

Ikhula libonwa balimi abalima ngaphandle kwamakhemikhali njengekomba yeentjalo’. Iintjalo zikhula qhono lapha zithola khona ukudla ezikutlhogako ebhodulukweni eilijayeleko
‘Ikhula’ lingabasitjengiso sotlhogeko nanyana sokobana kunamaminerali amanengi ehlabthini begodu lingaveza ilwazi lwe-pH, ubuswe kanye ne-compaction esehlabathini.
U-Frederick Clements, oyi-botanist edumileko utlhadlhule wathi: isitjalo ngasinye sitjengisa bona istjalo ngasinye simkhiqizo wobujamo esikhula ngaphasi kwabo, begodu kulapha simeda khona ubujamobu. Njeke ukobana isjalo sinjani kusipha i-clue yezinto esingazisebenzela.
Iimbonelo ezihle butjani obumsinya i-(Cynodon dactylon) efuna indawo ezele amanzi kanye ne-stinging nettle ekhula ehlabathini ene-nitrogen enengi. I-Clover itholwa ehlabathini ene-nitrogen ephasi.

Ulilawula Njani Ikhula

Ukulawulwa kwekhula kusitjhijilo esikhulu lapha kulinywa khona ngaphandle kokusebenzisa amakhemikhali. Indlela esebenza khulu kususa ikhula ngekhemikhali. Lokhu kungenziewa ngesandla nanyana ngemitjhini edoswa matregere Isibonelo, ikhula lingasuswa nge-blowtorch ebotjhelwelwe ngemva kwetregere. Isetjenziswa lapha kulinywa khona imirorho ngaphandle kokusetjenziswa kwamakhemikhali, kodwana kuyabiza begodu kuyingozi.
I-Mulch ingasetjenziselwa ukulawula ikhula begodu isetjenziselwa ukurhelebha ihlabathi bona ihlale imanzi, khandela ukoniwa mbethe ufake ngokufaka i-organic matter ehlabathini.
I-Mulch kungaba isibonelo (nanyana ufulele ngetjhwarathjwara ingasetjenziswa. Thola ngemithetho yeentifikeyidi zokulima ngaphandle kwekhemikhali ehlanganenwi yazo nakuvunyelweko. Itjhwaratjhwara itlhoga ukususwa ekupheleni kwesikhathi sokutjala, bese isuswa ngendlela engoni ibhoduluko.

Vala Iintjalo Ukuphungula Ikhula

Vala iintjalo ngeentjalo ezirangako (iintjalo ezikhula emaduzelani nanyana ezitjalwe hlangana namareyi) zingarhelebha ukuphungula ikhula. Ihlabathi ekutjalwe iintjalo ngobunengi zahlanga engeze zibenesikhala esaneleko nanyana umkhanyo wokobana imbewu yekhula ikhule. Ukurangisa iintjalo kungenye indlea yokuqiniseka bona kune- biodiversity eplasini lakho.
Lokha nakutjalwa iinjalo ezivala ihlabathi, umqopho walokho omkhulu kwenza qhono zepilo zehlabathi nokobana ingasetjenziselwa ukuvuna nanyana njengamadlelo. Iintjalo ezithandekako ezenza nqono ipilo yehlabathi kubalwa hlangana nazo i-legumes kanye ne-clover.

Translated by Busisiwe Skhosana