Taolo ya Mengwang mo Boleming bja Tlhago

© Marinda Louw

Balemi ba bona mengwang bjalo ka sešupo sa dibjalo. Dibjalo di gola kudukudu moo di hwetšago dijo tšeo di hlokago mo tikologo ye di lego gona.
Mengwang e ka bontšha ditlhaelelo goba go fetišiša ya diminerale mo mmung gammogo le go utulla tshedimošo ka ga pH, teng ya monola le kgohlagano ya mmu go swana le go ba gona ga kgohlagano - llaga ya go tia, go swana le ya mmu wa letsopa.
Frederick Clements setsebi se se tumilego sa Amerika o hlalošitše gore: "sebjalo se sengwe le se sengwe se ke sešupo; bjalo ka ge sebjalo se sengwe le se sengwe ke setšweletšwa sa maemo a ka fase ga fao se golago gona, gomme sebjalo ke se ela sa maemo ao. Bjalo ka ditlamorago, phetolo efe goba efe ye e dirwago ke sebjala e fa dintlha tša mabaka tše di šomago go tšona.
Mehlala ye botse ke bjang (Cynodon dactylon) bjo bo ratago mmu wo kgohlagantšego le stinging nettle tšeo di melago mo mmung wa naetrotšeneng ya ka godimo. Tlabere e hwetšwagala mo mmung wa naetrotšene ya ka fase.

O Ka Laola Bjang Mengwang

Taolo ya ngwang ke bothata bjo bogolo mo boleming bja tlhago. Tsela ye e šomago gabotse ya go laola mengwang ke ka semotšhene. Se se ka dirwa ka seatla goba ka didirišwa tše di gogago ke ditrekere. Go fa mohlala, mengwang e ka tlošwa ke blowtorch hooked ka morago ya trekere. E dirišwa mo boleming bja tlhago bja merogo, eupša e a tura e bile e kotsi.
Khupetšo e ka dirišwago go laola mengwang, le go thuša go gore mmu o hlwe o thapile, go thibela tšhwane le dibodi mo mmung.
Khupetšo e ka ba dibodi (mohlala, lehlaka, dikhupetša tše epetšwego tša dibjalo tše di šireletšago mmu, goba) goba lakane la polastiki le ka šomišwa. Hwetša foromo ya ka melawana go tšwa go sehlopha sa tlhago go botšiša gore se se tla dumelelwa. Polastiki e swanetše go tlošwa mafelelong a sehla e be e bewa mo tikologong e botse.

Dibjalo tše di Šireletšago mmu go Fediša Mengwang

Dibjalo tše di šireletšago mmu le le pšalo ya kgwerano (dibjalo tše bjetšwego kgauswi goba go bjalwa ka gare ga direi) di ka fediša mengwang. Mmu o bjetšwe ka dibjalo tše ntši go ka se be le sekgoba se se lekanego goba seetša sa peu ya mengwang go hlogago seakong le go gola. pšalo ya kgwerano le yona ke tsela ya go netefatša gore go ba le mehutahuta ya dibjalo mo polaseng ya gago.
Ka pšalo ya dibjalo tše di šireletšago mmu, maikemišetšo a magolo ke go kaonafatša maphelo a mmu le go se bunwe goba go šomišwa go fula. Dibjalo tše di tumilego kudu tša go kaonafatša maphelo a mmu ke dinawa le clovers.

Translated by Lebogang Sewela