Zwiṱori zwa vhomakhulu- nga ha uvha hone ha vhulwadze ha HIV/AIDS

Vho-Felicia Mfamana vho no xelelwa nga vhafunwa vhavho vhanzhi nga mulandu wa vhulwadze ha HIV/Aids, ho katelwa na ṅwana wavho wa mutukana, muḓuhulu wavho na ṅwana wa musidzana. U amba nga vhuṱungu hawe na u kona u konḓelela u xelelwa nga thuso ya dzi khonani dzavho kha tshigwada tshine tsha vhidzwa upfi GABa (Grandmothers Against Poverty and Aids).

Murotholo usi wavhuḓi

©Eric Miller

Ndo vha ndi na vhana vha sumbe, vhasidzana vhaṱanu na vhatukana vhavhili. Ṅwananga wa musidzana Nonkosi na muḓuhu wanga Mihlali a tshi dzula na nṋe u bva tshe a bebwa. Ndo vha ndi tshi tou nga mmeawe na hone ndo vha ndi tshi mufuna vhukuma.

Nga matsheloni nga iri ya vhuṱanu ovha tshi mbo ḓi thoma u lila. Nda lingedza u mufhumudza a lingedza unga u khou fhumula, nda lingedza u mu eḓedza nda kona u ṱuwa nda ya u dzhia taxi Pinelands kha ḽa Cape Town. Musi ndi tshi vhuya ovha o sokou dzula nahone asa khou fhindula tshithu.

Mathina o lovha, nda vhidza mudzula tsini wanga munna asa dini na luthihi ana mufumkadzi wawe ra dzula ra rabela ano pfi Peter Ngoboka we afara kha pulse azwi vhona uri ahu tshena muthu hafhaḽa. Musi Nonkosi atshi vhuya ho no vha kale, ndo balelwa u muvhudza.

Aya khae a swika ari mma Mihlali u khou rothola, ndi henefho he nda tea u amba uri o lovha ngauri ovha a na HIV ubva tshe a bebwa,fhedzi nṋe ndo vha ndi sa ḓivhi nga hezwo ndo vha ndi tshi khou ḓi ri u khou lwala. Nga murahu ha lufu,ṅwananga muhulwane wa musidzana, Nomanani a mpfounela ari ndi Transkei ari ṅwananga Nonkosi u khou lwalesa na u kona uḽa ha khou kona, uri ovha a Positive, nne ndo vha ndi sa ḓivhi uri zwi amba uri mini uri muthu u positive.

Oda kha ḽa Cape Town u lavhiwa a kona uri u khou ya hayani. Nṋe ndo vha ndi tshi khou ri u khou fhola ndi ngazwo ndi songo mukombetshedza uri adzule. Ndo pfa mbilu yanga i tshi khou vhavha vhukuma ngauri o lovhela Transkei na munwe ṅwananga Noxolo o lovha nga HIV nae.

U ṱoḓa thuso uri u kone u ima

©Eric Miller

Musi mufumakadzi wa ṅwananga wa mutukana muhulwane Phikolomzi, atshi rumela vhurifhi uri ṅwananga una TB ndo mbo ḓi ya kha ḽa Transkei u muvhona. Ovha ono sekena atshi khou ṱoḓa thuso na uto ri atakuwe aime ovha asa khou kona, na u tou shumisa na tshanḓa tshawe ngauri ovha o oma lurumbu, nahone na u amba o vha asa khou kona u amba.

Nda dzula henefho nwedzi wa Fulwana na Ṱhangule nda vhuya nga Tshimedzi. Ndi wone nwedzi we aḓo lovha ngawo. Heyo minwaha ye vhanannga vha lovha na muḓuhulu yo vha i minwaha i konḓaho vhukuma.

U khwaṱha na u livhuwa ha GAPA

©Eric Miller

Musi ndi tshi thoma u ṱangana na vho makhulu vhane vha lwa na vhusiwana na Aids, ndo lila nda lila ndi tshi khou humbula na u amba nga zwo iteaho kha vhananga na muṱhannga wanga na muḓuhulu wanga. Vho makhulu vhanwe vho pfesesa vhutṱungu hanga ngauri zwo iteaho kha nṋe zwo itea na khavho.

Ro rabela vhukuma nahone Mudzimu vha ri thusa vha ri fholisa mbilu kha u lovha ha vhana vhashu ubva tshe nda thoma uya kha GAPA ndo zwi vhona uri Aids ndi vhulwadze ha munwe na munwe, hu si vhune havha miṱani yashu. Nahone ra pfa ri na maanḓa ro ḓala na u livhuwa.

Ndi ya kha GAPA nga ḽavhuvhili, ri tshi khou ya u guda u tshina, ri ya ḽa zwiḽiwa zwa nga matsheloni na tie nga murahu ra kona uḽa zwa nga masiari nga murahu ra kona uvha na lunch, ra thoma u ita zwa u runga. Nga ma ḽavhuraru, huna tshigwada tsha u thusa nḓuni ya vho mrs Mbedla, tshiṱaraṱani tsha hashu. Hu vha huna vho makhulu vha 17 ubva kha section A, B C na D khayaletsha.

Huvha huna vho makhulu vhanzhi vhane vha vha vha tshi khou ṱoḓa thuso kha GAPA. Ndo vhuya nda ima na kerekeni nda humbela vho makhulu uri vha ḓe kha GAPA ngauri zwi a thusa vhukuma.