Iindaba Zabogogo – Umthelela Wengogwana ye-HIV/Aids Emindenini

UFelicia Mfamana sele atjhiywa bantu abambalwa abathandako ngebanga lengogogwana ye- HIV/Aids, ekubalwa nendodana yakhe, umzukulwanakhe kanye nendodaki yakhe. Usidembela ngobuhlungu abuzwakho, nokwamukela ukuloba kwakhe ngokurhelejwa mkhozakhe we-GAPA ngokuzeleko okutjho bona (Grandmothers Against Poverty and Aids) group.

“Umkhuhlani omumbi”

©Eric Miller

Nginabantwana abalikhomba sele baphelele, abahlanu bentazana, babili besana.Indodakazami uNonkosi, nomzukulwanami uMihlali gade bahlala nami kusukela abelethwa iminyaka emibili eyadlulako. Ngase ngifana nomma kuye,begodu ngangimthanda kwamambala. Ngelinye ilanga nge iri lesihlanu ekuseni, wathoma walila.

Ngazama ukumduduza, wathula kancani, ngambeka phasi bona alale, ngakhamba ngayokugibela iteksi eyayiya ePinelands eKapa.Kodwana nangibuyako, gade asalele angaphenduli, waye hlongakele. Ngabiza umakhelwani, indoda elungileko ebizwa bona nguPeter Nqoboka,owambambabamba ezwelela i-pulse yakhe, wathi ‘uhlongakele ‘yena nonakwakhe bahlala phasi nami sathandaza.

UNonkosi nakabuyako ngemva kwamadina khange ngirhone ukumtjela. Waya kuye wathi ‘mma uMihlali umakhaza’. Kulapho kwafuzeke bona ngimtjele bona kungebanga lani. UMihlali gade anengogwana ye-HIV solokho abelethwa, kodwana bengingazi litho ngobulwelwobu, njeke ngangingazwisisi bona kungebanga lani agade ahlala agula.

Iskhatjhana ngemva kokobana uMihlali ahlongakele, indodakazi yami edala, uNomanani, wangidosela umtato ase Transkei angazisa bona uNonkosi – umma kaMihlali –unomgomani omumbi begodu akadli kuhle. UNonkosi gade kukade angitjela bona unengogwana ye-HIV le, kodwana besolokho ngingazwisisi bona u-Positive lo utjho ukuthini.' Weza eKapa azokulatjhwa, wathi ufuna ukubuyela emva ekhaya.

Ngingihlumbana bona ubabhedere, begodu zange ngifune ukumkatelela bona ahlale, njeke wakhamba. Ngezwa ubuhlungu khulu lokha bangazisa, bona uhlongakalele eTranskei. Indodakazi yami edala uNoxolo, wahlongaka abulawa yingogwana ye- HIV naye.

Ukutlhoga ukujama

©Eric Miller

Umfazi wendodana yami edala, uPhikolomzi, wangithumela incwadi yokungazisa bona unobulwelwe besifuba -TB, ngaya e Transkei ngayomhlola. Gade ondile, begodu atlhoga ukurhelejwa ngitjho nalokha afuna ukujama, umkhonwakhe omunye gade ungasasebenzi, ngombana wabethwa bulwelwe bukufa ihlangothi, ngebanga ebengingalizwisisiko, gade sele abhalelwa nakukhuluma.

Ngahlala lapha inyanga kaVelabahlinze, neyakaRhoboyi ngabuyela eKapa ngoKhukhulamungu, nyanga leyo abhubha ngayo.Iminyaka leyo, ekwabhubha ngayo abantwana, bami nomzukulwanami yayibuhlungu kwamanikelela kim

Sele ngiqinile, ngithokoza i-GAPA

©Eric Miller

Lokha nangithoma, ukuya e-Grandmothers Against Poverty and Aids, ngalila, ngalila ngiqabanga bengikhuluma ngekwangenzekalela emzukulwaneni nami, kanye namadodakazi nendodanami Abanye abogogo khabe bazwisisa, ngombana nabo izahlakalo lezi zabehlela.

Sasithandaza soke, uZimu wasirhelebha, imoyethu yaya phasi ngabantwabethu abahlongakalako. Solokho ngathoma e-GAPA ngivuleke amehlo bona ingogwana ye- HIV/Aids le ngeyomuntu woke kungasi emndenini wami kwaphela. Begodu sizizwa siqinile, begodu sithokoza bona nathi sisaphile njengotjheleni.

Ngiya e-GAPA ngabolosibili, ngombana sinekumba yokudansa sithoma ngokudla isidlo sekuseni ngaphambi kokobana sithome ukudansa,ngemva kwalokho sidle ukudla kwemini. Nasiqeda lapho bese siyakorotjha besiphothele. Ngolwesithathu, sine-support group lapho sisekelana khona emzini ka-Mrs Mbedla, estradeni sami.

Sibogogo abalisumi nekhomba, abavela eKhayelitsha, e-Section A, B, C and D. Banengi abagogo endaweni le abatlhoga i- GAPA. Ngize ngasukuma ekeregeni ngabawa abanye abogogo bona beze e-GAPA, ngombana ingirhelebhe khulu.

Translated by Busisiwe Skhosana