Nseketelo wa ti Minerali eka Timbuti

© Marinda Louw

Ti Minerali leti Lavekaka eka Timbuti

Calcium (Ca) na phosphorus (P) swihlayisiwa eka skeleton, timbuti tinga kota ku yikuma laha tinga yi hlayisa kona loko yilaveka. Calcium na phosphorus swina nkoka swinene eka ku tiyisiwa ka marhambu na matinu naswona ya laveka eka ku aka marhambu eka ximbutani lexi xaha kulaka. Masi yale henhla hi Ca se loko mbuti yi nyikela ngopfu masi, swivula leswaku yita lava calcium yotala swinene. Lucerne yile henhla hi calcium kumbe yinga engeteleriwa eka swakudya swin’wana. Mpfumaleko wa Ca wunga endla leswaku kuva na kuhunguteka eka masi xikan’we nakuva mbuti yikhomiwa hi mavabyi ya milk fever.
Calcium na phosphorus swina vuxaka naswona swifanele kuva kona hi nhlayo ya ratio ya 2:1. Phosphorus yilaveka kuva kuta kula tinyama naku kula ka marhambu naswona yina nkoka eka kukota ku hlayisa energy hinkarhi wotswala. Ti grains tile henhla hi P. Magnesium yi hlohletela kutirha kahle ka miri naswona yina vuxaka swinene eka swilaveko swa Ca na P. Timinerali tin’wana tofana na selenium na copper, tilaveka ntsena hi nhlayo leyintsongo. Copper (Cu) yipfuna swinene eka mpfuvelo naswona selenium yina nkoka eka ku fayeleriwa ka ti cells. Swikoweto swa mpfumaleko swikatsa mavabyi yati white muscle naku loveriwa hi vana vangase tswariwa.
Zinc yi hoxa xandla swinene eka ku endliwa eka masocha ya xinuna lawa pfunetaka kuva mbuti yi biha e mirini naswona swikoweto swa mpfumaleko swikatsa kuva voya byinga mili kahle, kuva nati bacteria totala enon’weni laha yiphomaka ngopfu marha, ku nonoha ka mahlanganinakuva ya xinuna yinga tsakeli ngopfu masangu. Mpfumaleko wa iodine wunga vonaka hiku pfimba ka thyroid xikan’we na dzovo rotsindziyela.

Ku Phamela ti Vitamin Nati Minerali

Loko swakudya swa masi swa mbuti ya masi swixaviwa, mu endli wa swakudya u tala kukata nxanxameto wa ti vitamin nati minerali. Loko swakudya swa masi swinga phameriwi, swingava swingari na nkoka ku tinyika mineral lick ku phakela swakudya leswi lavekaka. Kuna tinxaka tohambana hambana tati licks letinga lulamela swiyimo na tinguva tohambana hambana. Totala ti licks tina munyu kuva wuhunguta kuva tidyiwa ngopfu kambe kuna ku ehleketelela ka leswaku ti endleriwe leswaku timbuti tidya swotala leswaku swita fikelela mphakelo woringanela waku kota ku fikelela swilaveko swati minerali nati vitamin.

Translated by Ike Ngobeni