Kwetliso ya Sefate sa Morara

© Louise Brodie
Kwetliso ya sefate sa morara e thibela ntlafatso ya sefate sa morara thupeng e ka sehloohong (kutu) le matsoho a sireleditseng sefate sa morara (karolo ya moralo wa difate tsa morara) hammoho le ntshetsopele e feteletseng ya lekala la makala. Sepheo sa kwetliso ya sefate sa morara ke ho etsa bonnete ba hore matsoho a difate tsa sireleditseng a be matelele ebile a be mahlahahlaha a bile a be boemong bo tshwanang hodima terata e sireleditseng. Dihlopha tsa morara di tswela pele ka matsoho ana a sireleditseng hamorao. Ka hona, kwetliso ya morara e beha sefate sa morara.
Ho bohlokwa hore sefate sa morara, e leng semela sa semathi, se na le kutu e otlolohileng. Difate tse otlolohileng di tiisa hore dikgwele di na le bolelele bo lekana. Hape ho bolela hore dihlopha tsa morara di na le boleng bo ntlafetseng haeba bajari ba arohane hantle mme kahoo di be le matla ka tsela e lekanang. Moo dihlopha tse sa tshwaneng di hlahang kahare ho sireleditseng matsoho ho ka nna ha ameha mme morara o senyehe. Mokgwa o motle wa morara o ke ke wa hlahiswa.

Kwetliso ya Sefate sa Morara ka Tsamaiso ya Dithupa tse Tshetleheditseng Difate tsa Morara

Difate tse nyane tsa difate tsa merara di lokela ho dula di kgomaretse lehlaka, sefate sa lehong kapa terata ka diropo kapa diphasetiki tsa basebetsi ba kwetlisitsweng. Sepheo sa sena ke ho lokisetsa semela se senyane bakeng sa kgolo e tswelang pele tshebetsong ya dithupa tse tshetleheditseng difate tsa morara eo e tla kenywa hamorao ho yona.
Morero wa ho anyesa hlooho ke ho fedisa letlobo le sa batleheng, haholo-holo letlobo la metsi le ho lebisa ho hola ha sefate sa morara matsohong a sireleditseng. Sena se ka etsa hore sefate sa morara se hole ka potlako mme se se ke sa senya matla a sona a ho hola ho etsa letlobo le sa batleheng.
Ka mora hore o jale nako (kapa ka mora hore selemo sa pele se hole), sefate sa morara se kgutlisetswa ho tse pedi feela. Ka mora moo, thunya e matla ka ho fetisisa e sebedisetswa ho ntshetsa pele e le kutu e kgolo. Se ka sehloohong se etswa ka thunya ya bobedi mme e bolokilwe e le thunya e eketsehileng ha ba bang kaofela ba ntse ba atamela. Se ka sehloohong ke ho tloswa ha 15 - 25 cm ho tswa ho thunya. Sethala se seholo se lokela ho bolokwa ka mokgwa o otlolohileng ka ho kgoneha ka ho se hula kamehla. Dikutu tse kgotsofatsang di ikitlaetsa ka terekere le mochine o kotulwang ka mela le ho etsa hore di sireletsi tsa dikutu di se ke tsa eba bolelele bo lekanang ka lehlakoreng le leng.
Hang ha thunyana e ka sehloohong e hola ka hoo e ka bang 30 cm ka hodima terata e sireleditseng, thunya e etswa ho internode ya pele, ka hodimo ho terata e sireleditseng. Sebaka sena sa ho hola ho tla etsa hore letlobo la makala le fetohe ho tloha karolong e ka hodimo ya thunya e ka sehloohong. Ho na le makala a mabedi a thunya, a leng ka lehlakoreng le leng le le leng, a setseng ho ntshetsa pele jwaloka se sireletsi. Ho na le thunya e eketsehileng haeba e nngwe ya tsona e senyeha.

Ditlhahiso tsa Kwetliso ya Sefate sa Morara

Kwetliso ya sefate sa morara ke karolo ya bohlokwa haholo serapeng sa bophelo ba morara mme ka ho kgetheha e kgethwa ke matla a 'Selemo sa Pele'. Matla a tla etsa qeto ha thupelo ya morara e qala. Leha ho le jwalo, etsa qeto ya pele ya mokgwa wa ho kwetlisa morara le ho o boloka. Sebopeho sa morara, hammoho le palo ya bajaki hona jwale ba ikemiseditse ho susumetsa tlhahiso hamorao. Nakong ya mohato ona tsohle difate tsa morara di lokela ho nkelwa sebaka mme lehong la scion (lehong le nkilweng ho lengwa bakeng sa ho kenywa hodima metsoako) le arohanywang ke mokgatlo wa merohano le lona e lokela ho nkelwa sebaka.
Ela hloko tsamaiso ya letlobo le eketsehileng - e nngwe bakeng sa kutu le e nngwe bakeng sa se sireletsi. Se ka sehloohong se lokela ho etswa e le hore se se ke ba hlodisana le letlobo le ka sehloohong. Haeba thunya e ka sehloohong e senyeha e lokela ho fokotswa ho thunya e eketsehileng. Nakong ya batsamaisi bana ba bacha ba ka kenngwa ka ho thunya metsi.
Lefa tlhokomelo e kgethehileng ho letlobo tse tlamilwe ka phoso le ho kenngwa ka kgwele e potolohileng kutu e kgolo. Le hoja difate tsa morara di sa le nyane, makala a maholo a lokela ho rarollwa. Metsotso ya tshireletso e ka ba ya kenywa ho yona ho tiisa lekala le lenyane. Ho loketse hore ho se ke ha eba le bajari. Ha ho bajari ba hlahiswang ka tlaase ho basebeletsi ba makala - ba hlahiswa feela ka tlaase ho se sireletsi haeba ho ena le hodimo ho se nang letho. Puso ya kgauta ya kwetliso ya morara ke: Haeba o belaella, kgaola morao.
Kamehla sebedisa molao wa botenya ba pensisi ho fumana hore na o fokotsa hokae. Haeba ho se na letlobo hodima se sireletsi, kgaola ho thunya e matla ya lekala mme o kenye sena ho se sireletsi. O se ke wa qeaqea ho fokotsa dikgahla tse pedi feela kapa haeba o sa kgotsofatswe ke sebopeho sa kutu.

Bush Kwetliso ya Sehlala sa Morara

Dibakeng tse omeletseng, moo ho se nang nosetso ho fanwang serapeng sa morara, difate tsa morara di atisa ho lengwa ka thoko. Ka kwetliso ya sehlaha sa morara thupa e kgutshwanyane e nang le batsamaisi ba 6 ho isa ho ba 8 bao karolo ya bona e ka hare e bulehileng e lokela ho ba sepheo. Bolo ya maoto e lokela ho kgona ho kenella ka hare ho monyako. Ka lebaka leo, ho hlokahala hore o leke ho tlosa letlobo le hlahang ka hare nakong ya tshebetso ya ditshebeletso le ho tlosa letlobo le theohelang tlaase le ho nwa hlooho. Metsotso e kgethwa ka boomo ho ya ka ntle ho dithunthung e le hore ho se na letlobo la makala le hlahang ka hara semela. Nakong ya kwetliso ya sehlaha sa morara, ho laola dijalo ho lokela ho tiiswa ka ho tlosa dihlopha.

Kwetliso ya Morara Bakeng sa Faolwa ka Mechine

Ha serapa sa morara se lenngwe hore se behwe ka moso nakong e tlang, kgolo e ntle ke ntho ya bohlokwa bakeng sa sefate sa morara hore se hole ho feta se tlwaelehileng. Ho bohlokwa ka ho kgetheha haeba se sireletsi se tla etswa hantle ka selemo se le seng. E itshetlehile haholo-holo ka kgoneho ya mobu hammoho le motswako wa dimela le wa metso. Mekgwa ya ditlwaelo tsa setso ha e sebediswe mekgweng ya ho faolwa ka mechine. Ho na le mefuta e sa tshwaneng ya dithupa tse tshetleheditseng difate tsa morara e teng. E nngwe ke ho tlohela sireleditseng hore e hole ka lehlakoreng le leng feela le ho dumella sefate sa morara hore se hole ka nkane ho sefate sa morara se haufi.

Translated by Bongani Matabane