Africa's Birds
Dinonyana Afrika

© Nigel J Dennis
African Hoopoe
Afrika ke sebaka se nang le dinonyana tse fapa fapaneng lefatsheng. Ho nale mefuta e 3 dinonyana eleng tse jang peo, tse jang lero la ditholwana le tse jang ditopo. Tse nyane tse jang peo di nale molomu o monyane ho ka batla dijo, tse jang tse ditopo di nale dingwaparela le molomu o harolang diphofu.
Kruger National Park ke lehae la dinonyana tse jang ditopo Afrika Borwa. Dinonyana tse jang ditopo di fumaneha haholo bohareng ba lefatshe le nang le jwang, ha ntsu e rata difate tse tswakaneng, le moo ho kgaoletsang metsi eleng moo diphufu di balehelang teng.

Lebaka la dinonyana ho falla

Lebaka la ho falla ha dinonyana ke ho fumana mohlodi o motle wa dijo, mme e etsahala nakong ya mariha. Mehlodi ya dijo e ya lekangwa di naheng tsa tsona ha ho bata. Tlhokeho ya matla bakeng sa ho behela e di qebella ho fallela dikontinenteng tse ding.

Phapang pakeng tsa leeba le popakgae

Hantle ntle ha hona phapang pakeng tsa leeba le popakgae jwalo ka ele karolo ya leloko le le leng. Re sebedisa boholo ba tsona jwale ka ele yona phapang, leeba le lenyane, ha popakgae ele karolo ya leloko le lateleng. Popakgae eo hantle ntle re e bonang ha se popakgae ke leeba, empa bakeng sa ho se ipherekanye re e bitsa popakgae.

Ho baneng ha dija difate di di ja?

Di etsa jwalo ho fumana diboko, dikokonyana tse senang lesapo la mokokotlo ka tlasa makgapetla. Di etsa le mekoti ho etsa sehlaha le ho boisana le tse ding.

Phapang pakeng tsa lekganse le letata

Di ya tshwana jwalo ka taba ya leeba le popakgae, le kgasi hantle ntle ke letata. Di nale leloko le leholo, makgansing, empa e ile ya rewa dilemo tse ngata tse fitileng bakeng sa ho se ferekane. Letata le rehelletswe hobane e ne bonahala ele ntho pakeng tsa letata le lekgansi. Phapang pakeng tsa tsona ke tlwaelo ya ho behela, hobane letata le behela mekoting ya difate.

Lenong le ka tsoma?

Le ha le bonahala le le ka kgona mmeleng, dingwaparela le menwana ya tsona ya maoto ha e bobebe jwalo ka dinonyana tse ding tse tsomang. Lenong le rata setswalle, se bang sengata le ho tshosa mme sena se etsa e seke ya tsoma. Ho nale manong a mang a kgonang ho bolaya di tweba le matsa a manyane.

Sephoko se kgona h olla?

Tjhehe, sephoko ha se lle empa se letsa molodi, modumo o kang e ya ngwapa. Medumo ena e etsahala ha sephoko se hema mme di ya ipapatsa le ho boisana. Ho fumanehile hore modumo ona o etsahala pele e behela mahe le ha e etsa sehalaha.

Phapang pakeng tsa phakoe le ntsu ke efe?

Phakwe e mapheo a ntjhotjo e tsoma moyeng. Ha di ahe sehlaha sa tsona, empa e sebedisa tsa nonyana tse ding kapa e sebe le sona hohang. Ntsu e nale masiba maotong, ka malebaleba a mangata le menwana e honyelang. Di aha sehlaha sa yona, eleng moo madinyane a tsona a salang teng ha e lo batla dijo.

Hobaneng dinonyana di tsoma di fofa?

Ho fofa ke ntho e tsebahalang ya dinonyana tse ngata e kenya ho kga moya. Sena ke maqubu a phahamisang moya o tjhesang ho tlowa fatshe hore mapheyo a yona hodimo a dule a le matla ebile a le nakong. Ho potapota ha yona ha ele fatshe e be leka tshwara moretheto wa maqhubu. Sena se fa nonyana monyetla wa ho boha ho tloha hole, ka tsela eo maikutlo a yona a hlaha kae kapa kae moo.