Kutselwa Komanyolo Ensimini

© Marinda Louw
Emuva kokuvuna kufakwa futsi umanyolo kute umhlabatsi utovundza. Umanyolo wakhiwa titfombho letifile letihlanganiswa tifakwe emhlabatsini kute uhlale uvundzile, umanyolo ufakelwa kuvundzisa umhlabatsi koze sitselo sitfole umhlabatsi lokahle. Umanyolo udliwe emagciwane omhlabatsi, lamagciwane ahlanganisa umanyolo nemanti lalengaphansi kwemhlabatsi kute tiphandze tikwati kumunya lomsoco. Uma umanyolo songenelele umhlabatsi uyagucuka ube mnyama kukhombha kuvundza kwawo. Umhlabatsi lovundzile uyakwati kutsi ubambhe emanti uphindze ugcine umhlabatsi uvundzile umuhle, umanyolo ufakelwa kuvundzisa umhlabatsi, uwugcine unemsoco lodzingekako, labanye bakhiciti bafaka manyolo Kanye Kanye netitfombho.
Kukhula kwetitfombho tikhuliswe umanyolo losekusikhatsi ufakiwe kungenteka emahlandla laphindzanako, sikali samanyolo lofakwako siya ngokutsi kulinywe siphi sitfombho, kulindzelwe yiphi imiphumela, umhlabatsi udzingane nokutsi umanyolo losetjentisiwe ucukame yiphi imisoco. Kubalulekile kwati imisoco lecukanywe nguloyo manyolo, pH neminye imigomo kute ufakwe ngendlela umanyolo. Kodva kwenta siciniseko kutsi sitselo sisesimeni lesikahle, kungasebentiswa umutsi wemsoco wemacembhe kulungisa lokumoshakele.
Umanyolo lojwayelekile siwutfola ngokuhlanganisa bulongo, titfombho letifile Kanye nemacembhe ato. Kantsi futsi ungacoketela likhula, emagcolo etinye titfombho utisebentise njengomanyolo. Sikali lesitsile Seku gucula i (carbon) ku (nitrogen) siyadzinga kute letitfombho letidzinga kwentiwa manyolo tibole kahle, kutsiwa I (C:N ratio). Kubola kwaletitselo lesetifile kudzinga kufutfumala, umoya, sikhatsi lesanele kantsi nemazinga oku shisa abeku 50-60 sikhatsi lesibaliwe kubolisa likhula kahle. Kubalulekile kutsi manyolo avutswe kahle kute ungashisi timphandze kwehle nezinga lomsoco.