Brown Headed Parrot
Spekwa

© Nigel J Dennis
Brown Headed Parrot.

Igama

Spekwa

Ukwakheka nokuvela

Inyoni le ngenye yalezo ezinombala ohlaza kotjani kanye nehloko yombala ozotho okuqarheke ngombala omlotha. Inombala osarulana ngaphasi phambili emaphikweni, ngetjhwa lokhu kubonakala kuhle kwaphela nayiphaphako. Inesilevu sombala osarulana. Zeenehloko zombala ezizotho zivamise ukuba nemilomo emhlotjhana, kanye nencenye yespetho somhlathi wangehla esinzima. Ukwanda kombala onzima kuya ngenyoni ngayinye.
Ezinye zeenhloko ezizotho zinamehlo osarulana kodwana amnyama nofana anzotho, okumlotha oqarheke ngobusarulana. Ezinye zazo nezikulu zinamehlo wombala omlotha okukhanyako. Amadzinyana asakhulako anamehlo wombala omlotha, pheze okunzima, kuthi kilezo ezidala ubonakala ukhanya nasele iyidala ngomnyaka. Intamazo inombala omthunzi ozotho ovamise ukubhabhukela kohlaza kotjani. Igala lazo lesisayensi kuthiwa yi-cryptoxanthus, okuhlathulula ukufihleka kobusarulana kanye nombalayo wangaphasi kwamaphiko osarulana. Umhlobo lo ungomncani kunezakwabo. Zide ngethoba (9’) nawufaka hlangana nomsilazo omfitjhani.

Ukudla

Zidla imihlobohlobo yeembewu, amantongomani, iinthelo, kanye namathuthumbo. Zidla umhlobo othileko wotjani kanye namabele, begodu zingathathwa njengeenyoni zemasimini kezinye iindawo. Zivamise ukutholakala zikhamba ngomhlambi nofana iinqhema zamalunga abalelwa amasumini amahlanu lapho kumthombo wokudla omuhle.

Ukubekela nokufukama

Zingathathwa njengezikulu ngokulingeneko nasele ziseminyakeni emibili yobudala, kodwana zivamise ukubekela bezibe neminyaka emithathu ukuya kemine. Njengezinye zekhabo (Poicephalus), zibekela bezifukame khulu ebusika, nanyana kunalezo ezivamise ukubekela kesinye nesinye isikhathi sonyaka. Ezinengi zivamise ukubekela amahlandla amabili ukuya kamathathu ngonyaka, kuthi amaqanda amabili kube ngiwo ajayelekileko mhlambe ukudlula amaqanda amathathu ukuya kamane ngesibalo sawo. Ukufukama nokuqoqosela kuthatha amalanga abalelwa emasumini amabili nobunane. Amadzinyanazo zivamise ukuwalisa nasele anemveke ezibunane ukuya kezilisumi zobudala.

Ukuziphatha

Zivamise ukutholakala ngambili kanye nangeenqhema, begodu zibonakala zithanda ukuhlala emithini emikhulu nemide. Zivamise ukuhlala esiphethweni semithi. Kuziinyoni ezinamahloni tle begodu ziphila ngokuzifihla, azikavami ukubonwa nazinga phaphi ukusuka emthini ukuya komunye. Ngokuya ngesihlathululi mezwi sama-Parrots, umhlobo lo uvamise ukutholakala uphapha nalezo zephondolwandle nofana zeKapa.

Igama lesi-Latin

Poicephalus Cryptoxanthus

Lapho zitholakala khona

Umhlobo lo weenyoni usukela epumalanga yeSewula Afrika. Kuthi esSewula-pumalanga ye-Afrika, zitholakala eencenyeni zeSewula Afrika, Kenya, Zululand, Mozambique, Tanzania, Zimbabwe, Mali kanye neenhlengeni ze-Zanzibar and Pemba.