Mishumo ya dzi Nyimbo
Basotho vha fulufhela kha dzi nyimbo na mitshino, musi vha tshi khou fhelekedza mishumo minzhi ya tshithu na zwithu zwavho.
Nyimbo dzi ya imbiwa hu tshi khou itelwa vhanna vhane vho fhedza tshifhinga tshilapfu vha tshi khou shuma nnda ha mashango; vhanna vha fhedza nga u imba navhone dzi nyimbo dzine dza vha hedzi lifela tsa litsamaea (nyimbo dza vha tshimbili) vha tshi khou amba nga ha tshenzhemo yavho vha tshi khou shuma migodini na musi vha tshi khou dzula dzi hositele na fhasi migodini, na vhafumakdzi navhone vha ya imba vha tshi khou amba nga ha tshenzhemo yavho ya uvha dzi tshilikadzi.
Mitshino ine yavha uri yo doweleya ndi mokorotlo, mohobelo na mokhibo. Wa mokorotlo i tshiniwa nga vhanna vha tshi khou tshinela khosi musi huna mishumo ya ndeme, u fana na mitangano ya polotiki kana musi khosi na vhatevheli vhayo vha tshi khou tshimbila kha lwendo lune vha vha vha tshi khou lavhelesa zwithu.
Hu vha hu tshi khou imbiwa hu tshi iwa phanda na murahu, vha tshi khou kanda fhasi nga zwituku, ane a khou rangaphanda u imba nga ipfi line la vha uri lo hula vhukuma hune ha tevhela maipfi madenya kha vhabvumeli. Ho no fhela tshifhinga, munwe wa munna uya bva kha tshigwada a thobila a tshi khou ya kha khosi, atshi khou munedzela zwine zwa nga ndi zwa nndwa.
U mbo di tutuwedziwa nga vhanwe vhane vha fhedza vha tshi khou litsha u imba vha thoma u amba dzina lawe la u tshina. Na ene anga ita zwawe kana aluvha khosi. Ubva hafho u mbo di vhuyela he avha ahone vha isa phanda na mitshino yavho. Hezwi zwa Mohobelo zwiitwa ho nga vhanna zwi toda maanda na u kondelela, nahone zwi tshiniwa nga maanda hu vhusiku, huna mishumo kana hu tshi khou tou pembeliwa.
Mitshino yo Khetheaho
Ya mokhibo ndi mitshino ine ya itwa nga vhafumakadzi ine ya itwa ho gwadamiwa, muvhili u tshi khou gonya u tshi khou wa musi zwanda zwi tshi imiselwa nntha. Hu ya vha na vhaimbi vhane vha vha vho imba tsini na vhane vha khou tshina, vha tshi khou imba vha tshi khou vhanda na zwanda.
Zwa Magekha ndi mitshino ine ya vha uri yo khethea ine ya ita zwipida zwa u thoma zwa ngoma dza vhasidzana. Basotho vha na tshaka nnzhi dzo fhambanaho dza zwilidzo. Huna Morupa (murumba) ndi ngoma thukhu, ivha yo itwa nga vumba huna mukumba wo adziwa khayo, i lidzwa nga zwanda.
Havha na Lekoko I itwa nga mukumba wa kholomo ine ya vha yo omiswa, i tshi khou disa mubvumo une wa vha wo dzingindelaho. Mushumo wayo uya iledziwa hu tshi khou itela uri i shuma kha maqekha seances. Huna lesiba ine ya vha yo itwa nga mavhudzi a bere uri i kone u tsukunyea, i tshi khou bvisa mubvumo une wa nga uya tshuwisa une wa vha u tshi khou tevhelwa nga ipfi la ane akhou lidza.
Ya vha na thoho ine yavha na bow, ya dovha ya vha na mavhudzi abere ine ya vha yo khethekanyiwa nga dirata nga vhukati. Bow i tanganiswa na mvuvhelo (kana nga zwifhinga zwa zwino, hu shuma zwikoti zwa kale) zwine zwa shuma sa resonator. Tshilidzo tshi shuma musi wo tshi panga kha thanda.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe