Kuḽele
Zwiḽa zwiḽiwa zwine zwa wanala nga maanḓa maḓini iya ḽa na dzi Molluscs, zwipuka zwa Aguatic,zwi wana zwiḽiwa zwazwo nga u tou bambela maḓini.Kubebele
Zwiṱaha zwi ya fhaṱiwa fhasi mavuni nga maṱari na kha miri, hezwi zwa u pala zwiḽiwa zwoṱhe zwi thusa uri zwi kone u vha na vhushaka vhuhulwane nga maanḓa hedzi dzine dza vha dzo ṋangana. I kudzela makumba a 6 uya kha 12, dzoṱhe mme na khotsi dzi ya thusa kha u alamela lwa maḓuvha a 28 uya kha 30, zwisekwana zwi ya dzumbiwa maḓakani nga vhabebi.Kuitele
Ndi zwiṋoni zwine zwa tshile a nazwo zwi tshimbila nga zwigwada zwine zwa fhira mahumaṱanu, dzi ya funa u vha dzi dzoṱhe. Nahone dza vhuya dza ṋangana dzo ṋangana a dzi shandukisi mufunani, i zwima luthihi, zwine zwa amba uri ho ḓa nga maanḓa u fhufha hu vhusiku, dzina ku tshimbilele kwadzo kune dza tshimbila ngakwo. Dzi ya wanala dzi tshi khou lidza na dzi khombole.Dzina munwe mukosi une dza u ita une u nga si tende uri ndi sekwa lini. Ya tshinna naya tshisadzi dzi na vhushaka vhuhulwane. Tshivhumbeo tshazwo tshi ya kunga nga maanḓa tsho naka. Dzi tshimbila dzi nnzhi, dza fhedza zwifhinga zwinzhi dzo dzula kha dzi khunzi-khunzi dza mulambo, dzi pala zwa uḽa hu vhusiku. Nga masiari i vha yo dzula tsini na milambo, kanzhi zwi ya vha zwi zwigwada zwo no fhira mahumaṱanu. Haya masekwa ano lidza muludzi ndi one ono vhonala u fhirisa dzinwe dza lushaka lwadzo. Dzi ya fhedza ḓuvha loṱhe dzo dzula kha matavhi a miri. Dzi kona nga maanḓa u babela nahone nga luvhilo fhedzi a zwi sokou ita luvhilo luitiwa arali i tshi khou ṱoḓa zwiḽiwa.