• Home
• Products
• Farming
• Livestock
• Pig Farming
• Artificial Insemination with Pigs

Zwi sa fani na musi ya tsadzi i tshi ḓi hwala nga mulandu wa uri yo ṱanganana ya tshinna, hezwi zwi ya shuma nga u panga murundo wa ya tshinna ine ya sa vhe hone na u vha hone dangani.
Kushumisele hoku ku ya thusa kha u kona u vha na vhana vhanzhi naho ya tshinna i siho zwa dovha zwa thusa na kha ya u fhungudza u ḓala ha malwadze a musi dzi tshi khou ṱangana tshihulwane, u fana na u huvhala, u phaḓalala ha malwadze atshi khou bva kha ya tshinna. Na zwinwe u fana na u shumesa ha tshinna zwine zwa nga fhungudza na mbebo. Ngauri hezwi zwa u panga murundo zwi ya thoma zwa ṱoliwa malwadze.
Nga nnḓa ha hezwi, zwa u panga murundo azwi ḓuri u fana na u dzula na ya tshinna u tshi khou i ṱhogomela, na u thusa uri ya tshinna ine ya vha i dangani iya vhuya ya neta na uri wa wana vhana vha hone vhoṱhe vha vha khotsi muthihi. Iya tendela uri dza tsadzi dzi nnzhi dzi ya kona u ḓihwala, na u thusa kha mubveledzi uri a kone uvha na tshifhinga tsha vhuḓi tsha u kona u langa na u tshimbila ha dzi nguluvhe.

Tsumbo ya Mbilu

Vho rabulasi vha nga hwala murundo wa ya tshinna kana vha hwala ubva kha dza tsini bulasini. Murundo u vha u tshi khou tshila zwine zwa amba uri u fanela u fariwa nga vhulondo. U fanela u vhewa kha 16 uya kha 18 degrees celsius ubva ḓuvha ḽe wa dzhiwa, ngauri u nnḓa zwi ya fhungudzea maanḓa.
Uri hu vhe na mvelelo dza vhuḓi na u fhungudza mutsiko. Zwa u panga murundo zwi fanea u itwa nga vhathu vhane vha vha na nḓivho. Tshithu tsha u thoma ndi u kona u vhona uri ya tsadzi yo lugela na u pangiwa murundo. Nga murahu ha u londa, ya tsadzi i fanela u vhewa na ya tshinna zwine zwa lingana awara nga ḓuvha arali ya kona u imedzana na ya tshinna, i vha i kha zwine zwa vhidziwa upfi, u imela u fhisa.
Vhunzhi ha vho rabulasi vha ya shumisa tshithu tsha u kona u ṱola uri i khou fhisa na. Tsumbo dza u sumbedza uri ya tsadzi i khou fhisa ndi dzi tevhelaho, uya nga ha Danie Visser’s book, Modern Pig Production, ho katelwa na nḓevhe dzo imaho, vulva i ya vha tsuku, ya zwimba, ha vha hu tshi khou bva zwiluḓi zwi tshena nga fhasi, iya ima nṱhani ha uri i vhe i tshi khou shavha sa dzinwe. Iya vha i tshi khou takalela dza tshinna. U fhisa ha hone hu ya fhedza tshifhinga tshine tsha lingana 36 uya kha 72 ya dzi awara.

Tshifhinga tsha u Panga

Zwi ya thusa u vhea ya tshinna tsini na ya tsadzi musi u tshi khou ṱoḓa u panga. Uya nga ha Iowa Pork Industry Centre, hezwi zwi ya ṱuṱuwedza u fhindulwa zwa leludza u panga murundo, zwa ita uri ya tsadzi i mbo ḓi hwala murundo uye hune ha bveledzwa hone.

Vha Modern Pig Production vha tsivhudza vho rabulasi u kulumaga mashika oṱhe vha ṱanzwe na vulva nga thavhula ine ya vha uri yo oma. Wa vula milomo ya vulva nga tshanḓa tsha uḽa wa panga nga tshanḓa tsha monde, i mbo ḓi sumba nnṱha kha angele ya 45 degrees u tshi khou shavhisa dundelo. U bva hafho u fanela u tshimbila u swika hune ha bveledzwa hone u swika u tshi kona upfa tshithu tshine tsha vha uri tsho oma. Dzinwe dzi ya ṱoda u shandiwa uri kone u dzhena tshoṱhe kha cervix.

Nga murahu ha musi semen yo no dzhena i ya ṱumana na catheter, semen iya kona uya kha cervix nga nnḓa ha musi hu tshi khou ṱoḓea boḓelo ḽa catheter ḽi tshi putedzeswa ḽi saathu thoma u shulula. U hana zwi nga vhangiwa nga uvha hone ha luvhondo lwa peristaltic kha uterus, kha heyo nyimelo i fanela u lindelwa.
Hezwi zwithu zwi dzhia mithethe mivhili kana miraru, fhedzi iya dzhia na tshifhinga tshilapfu.
Catheter i ya litshiwa kha ya tsadzi lwa mithethe yo no swika miṱanu nga murahu ha u panga, unga isa phanḓa na u langa cervical, wa ṱhogomela zwine zwa nga khakhisa uterine wa ita uri semen i dzula nga nḓila. Nga murahu ha musi wo fhedza u panga, catheter i fanela u engedzwa na u vhofhwa, nga u kona u swika tsini na mulindi magumoni a fhethu hune havha uri ho adza, u shavhisa uri semen isa hume.
Tshifhinga tsha muongi na vhundeme ha zwipangiwa zwi fanela u nwaliwa fhasi uri hu kone u vhonala uri zwo shuma na. Zwine zwa sa vhe zwavhuḓi u fana na u bvesa ha malofha zwi fanela u nwaliwa fhasi.
Ya tsadzi i fanela u dovha ya pangiwa fhedzi arali i tshi khou fhisa.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe

• available in
• English
• Afrikaans
• isiXhosa
• isiZulu
• Sesotho
• Tshivenḓa
• Sepedi
• isiNdebele
• Xitsonga
• Setswana
• SiSwati