Dzina
Rhebuck [Pelea capreolus]Mbonalo
Dzi lemela u swika kha 30 kg, na vhulapfu ha mashaḓa ha 700-800 mm. Ndi tshi sekene, mulukulo mulapfu ya vha phukha yo linganelaho.I na nḓevhe ndapfu tsekene na ningo ya tshipulumbu, na maveve a nguvho nga fhasi hayo ndi hutshena. Dza tshinna fhedzi ndi dzone dzire na maṋanga malapfu oyaho nnṱha 150-250 mm nga vhulapfu, maṋanga are tshipulumbu mathomoni awo.
Kuḽele
Heyi phukha iḽa mahatsi ya dovha ya vha na mukhwa wau ḽa zwithu zwo ṱanganaho. Dzi ya khetha maṱari na zwitari zwiṱuku. Midzi, thanga na maluvha dzi ya a zwi ḽa nga fulwi uya kha khubvumedzi.Kubebele
Phukha iyi I na khalaṅwaha ya u beba, dzi tangana tshihulu nga Luhuhi na nga Lambamayi. Ṅwana muthihi uya bebiwa nga murahu ha u ḓi hwala lwa minwedzi ya malo.Dza tsadzi dzo ḓi hwalaho dzi ṱutshela lugwada dzo salelwa nga maḓuvha mararu uri dzi bebe. Misi dzo no beba, vho mme vha dzudza vhana vhudzumbamoni lwa vhege tharu, nga tshetsho tshifhinga dzi khou mamisa.
Kutshilele
Dzina lugwada lwo ṱangananaho, I dzi phukha dzi wanala nga zwigwada zwiṱuku uswika kha fumi –mbili na mboho khulwane nnthihi, na vhasadzi vhaṱuku nga tshivhalo na vhana vha hone. Dza tshinna tshinwe tshifhinga dzi ya dzula dzi dzoṱhe.Nga mvelo dzi dzula fhethu huthihi dza dovha dza lwela madzulo adzo. Dzo thanya na u vha na maanḓa nga masiari fhedzi dza awela misi hutshi fhisa. Dzi kona nga maanḓa u fhufha na u gidima, na milenzhe ya phanḓa na murahu I tshi khou rahelwa matungo nga maanḓa.