U fha Zwiḽiwa Kholomo dza Mafhi
Zwiliwa zwavhuḓi, Nyimele ya Vhuḓi
©Rykie Visser Agrinet/Gibson Supplies
Tshikalo tsha mafhi tshine tsha bveledzwa kha kholomo ḓuvha ḽinwe na ḽinwe zwi vha zwi tshi khou bva kha dzi gene dza yo kana zwiḽiwa zwine ya khou ḽa zwone. Zwiḽiwa zwa fhasisa zwi sogo fhiwa kholomo dzine dza vha na dzi gene dza u bvisesa mafhi manzhi. Tshiimo tsha mafhi tshi nga vha tshiṱuku arali tshiimo tsha muvhili tshitshi khou fhungudzea. Dzi nga vha tsekene zwa kwama u beba hadzo. Kholomo dzi ya ḽa na mahatsi, hay kana silage. Ndeme ya kulele ku ya fhambana ubva kha kwa fhasisa uya kha kwa nnṱha. U ḓala ha mafhi zwi nga fhungudzea arali i tshi khou ḽa hune havha uri ho limiwa.
U ya pfuloni zwi tshi vhambedzwa na usa ya pfuloni
Kha dzine dza vha uri dzi ya kona u zwima, dzi vha dzi tshi khou haḓa ḓaka musi dzi tshi khou zwima. Zwiḽiwa zwine dza vha dzo ḽa ndi zwone zwine zwa amba uḓala ha mafhi. Furu i fhiwa kholomo dzine dza lemela 12-25 kg. Silage i tou hwalelwa ya liwa yo tou ralo. Ivha i tshi kha ḓi vha thethe. Silage ndi hatsi ḽitete ḽine ḽa vha lo vhofhekanyiwa. Silage iya vha yo thaba u fhira furu, zwine zwa amba uri nnzhi ndi yone ine ya fanela u fhiwa u itela dzine dza vha dzo omelwa. Zwine zwa vha zwo ḓi palela zwi fanela u kaliwa vhege inwe na inwe hu ḓivhee uri yo ḽa zwingana ha dovha ha kaliwa na zwine zwa vha zwo sala.
hune dza sa ḓi palele mahatsi a fhiwa kholomo nga zwithu zwa u lela. Tshaka na minwaha zwa kholomo zwi ya kwama zwiḽiwa zwine zwa fanela u ḽiwa nga ḓuvha sa tsumbo hu vha ho ḓala Holsteins u fhira Jerseys ngeno kholomo dzine dza vha uri ndi khulwane dzi tshi ṱoḓa zwiḽiwa zwinzhi u fhira kholomo dzine dza vha uri dzi khou mamisa. Zwiḽiwa zwine zwa vha zwi zwa Holstein zwifhambana ubva kha 18-24 kg nga ḓuvha. Kholomo dza Jersey, dzine dza vha ṱhukhu nga tshivhumbeo, dzi ṱoḓa 12 -16kg nga ḓuvha ya zwiḽiwa.
Translated by
Khalirendwe Nekhavhambe
